مصاحبه دربارۀ رفراندوم جمهوری اسلامی

رفراندوم جمهوری اسلامی با هدف تعیین نظام سیاسی ایران پس از سقوط رژیم پهلوی، از روز دهم فروردین ماه آغاز شد. این رفراندوم با انتقادهایی از سوی برخی گروه‌های سیاسی به ویژه گروه‌های چپ‌گرا روبرو شد. آیت‌الله طالقانی در مصاحبه‌ای شب قبل از آغاز رأی‌گیری، به این انتقادها پاسخ‌ داد. او در دفاع از جمهوری اسلامی و برای روشن کردن معنای آن به نمونۀ تاریخی حکومت پیامبر اسلام (ص) اشاره و بر رعایت حقوق اقلیت‌ها در این نظام سیاسی تأکید کرد.
طالقانی همچنین ساعت یازده صبح روز یازدهم فروردین ۱۳۵۸ به همراه تعدادی از اعضای دفتر وخانواده‌اش به مسجد سادات اخوی، که حوزه اخذ رأی شماره ۱۹ بود، مراجعه کرد و رأی خود را به صندوق انداخت. او در آن روز از چند حوزه اخذ رأی دیگر هم دیدن کرد.

ادامه مطلب

پیام آیت‌الله طالقانی به مناسبت حوادث گنبد کاووس

به دنبال ناآرامی‌های شهر «گنبد کاووس» که از اسفندماه سال ۱۳۵۷ آغاز و پنجم فروردین ۱۳۵۸ به اوج رسیده بود، آیت‌الله طالقانی در تاریخ ۷ فروردین ۱۳۵۸ پیامی رادیویی خطاب به دولت و مردم منطقه صادر کرد. او در این پیام ضمن همدردی با مردم گنبد که به دلیل سلطه نظام طاغوتی زیر فشار محرومیت قرار گرفته بودند، نکات هفت‌گانه‌ای را برای برون‌رفت از بحران ارائه داد که عدم برخورد قهرآمیز، تقسیم عادلانۀ زمین و تشکیل انجمن‌های ایالتی و ولایتی را شامل می‌شد.

ادامه مطلب

پیام آیت‌الله طالقانی به مردم سنندج

با آغاز ناآرامی در کردستان در اواخر اسفندماه سال ۱۳۵۷، آیت‌الله طالقانی به درخواست پنج نفر از اعضای جمعیت کردهای مقیم مرکز، همراه هیأتی از اعضای شورای انقلاب شامل محمد بهشتی، اکبر هاشمی رفسنجانی، ابوالحسن بنی‌صدر، وزیر کشور، احمد صدر حاج سیدجوادی و شکرالله پاک‌نژاد (رهبر گروه فلسطین قبل از انقلاب و جبهه دموکراتیک ملی ایران بعد از انقلاب) در روز اول فروردین ماه ۱۳۵۸، به سنندج سفر کرد.
آیت‌الله طالقانی در این سفر پیامی نیز خطاب به مردم شهر صادر کرد. او در این پیام از دسیسه‌ها برای ایجاد اختلاف و تفرقه در میان مردم اظهار نگرانی و آنها را به هوشیاری و وحدت دعوت کرد. همچنین بر لزوم تشکیل شورای موقت برای حفظ امنیت در شهر تاکید کرد و با اشاره به سوء تفاهمی که بین ملت و ارتش پیش آمد و مذاکرات بعدی با ارتشیان، ارتش را برادر ملت خواند. طالقانی در پایان این پیام از مردم دعوت کرد در رفراندوم شرکت کنند.

ادامه مطلب

توصیه آیت‌الله طالقانی به همکاری در پاکسازی معابر شهری

آیت‌الله طالقانی در مصاحبه‌ای تلویزیونی به تاریخ ۲۴ اسفند ۱۳۵۷، با تأکید بر ضرورت همکاری مردم با شهرداری، دربارۀ مسائلی نظیر پاکسازی محیط شهری، عدم تخریب اماکن و منابع طبیعی، حل مشکلات شهری و موضوع تصرف زمین توسط برخی افراد توصیه‌هایی را ارائه داد. او همچنین در این مصاحبه بر ضرورت حضور تک تک افراد مردم در جریان سازندگی کشور تأکید کرد.

ادامه مطلب

نظر آیت‌الله طالقانی دربارۀ حجاب اجباری

روز شانزدهم اسفند ۱۳۵۷، روزنامۀ کیهان به نقل از امام خمینی تیتر زد که «زن‌ها باید با حجاب به وزارتخانه‌ها بروند». این خبر موجب اعتراض بخشی از زنان و برگزاری تجمعات اعتراضی شد. به خصوص که به مناسبت روز جهانی زن در هفدهم اسفند راهپیمایی بزرگی انجام شد. در واکنش به این رویدادها، آیت‌الله طالقانی در مصاحبه‌ای بر اجباری نشدن حجاب تأکید کردند.

ادامه مطلب

سخنرانی بر مزار مصدق

چهاردهم اسفند ۱۳۵۷ مصادف با سالگرد درگذشت محمد مصدق- نخست وزیر اسبق ایران و از رهبران نهضت ملی شدن صنعت نفت که با کودتا برکنار شد- دوستداران او فرصت را مغتنم شمردند تا در سایه پیروزی انقلاب اسلامی برای نخستین بار بر سر مزار او گرد هم آیند. تدارکات و برگزاری مراسم به صورت عمده توسط جبهه ملی و جبهه دموکراتیک ملی انجام شد، اما احزاب و شخصیت‌های دیگر نیز از مردم برای حضور در این مراسم دعوت کرده بودند. بنابراین اعضای شورای انقلاب، آیت‌الله طالقانی را به عنوان سخنران این مراسم انتخاب کردند تا با حضور او، از درگیری احتمالی بین نیروهای مختلف سیاسی در محل پیشگیری کنند. جمعیت زیادی در این مراسم حضور یافتند و این تنها مراسم سالگرد مصدق بود که با مجوز رسمی دولت برگزار شد.
طالقانی در سخنرانی خود به این مناسبت، از شخصیت مصدق تجلیل کرد و ضمن بازخوانی مختصر تاریخ ایران از زمان مشروطیت تا انقلاب اسلامی، به تحلیل علت شکست جنبش‌های مردمی از جمله نهضت ملی پرداخت و با تاکید بر ضرورت درس آموزی انقلابیون از این شکست‌ها خواستار حفظ وحدت و کنار گذاشتن اختلاف‌ها در شرایط حساس کشور پس از پیروزی انقلاب شد.

ادامه مطلب

مجموعه سخنرانی‌های «تبیین رسالت برای قیام به قسط»

همزمان با اوج گرفتن حرکت انقلابی مردم ایران، آیت‌الله طالقانی که در آبان‌ماه از زندان آزاد شده بود، طی شش جلسه سخنرانی در مسجد هدایت در آذر و دی‌ماه ۱۳۵۷، به تفسیر آیۀ ۲۵ سورۀ حدید، معروف به آیۀ قیام به قسط، پرداخت.
طالقانی در این جلسات با طرح مسائل بنیادینی چون مفهوم شناخت و ایمان به اصول از تاثیر آموزه‌های قرآنی بر تضعیف نظام استبدادی و تلاش استعمار برای کم کردن نقش قرآن در زندگی، به تشریح معنای قیام و نقش رهبری در آن می پردازد. وی همچنین با تببین رسالت انبیا، از مفهوم قسط در قرآن و تفاوت آن با عدالت اجتماعی در ادبیات چپ نیز سخن می‌گوید و به اهمیت جایگاه مفهوم ناس در این پدیده اشاره دارد.
طالقانی در این جلسات تفسیر که به تناسب موضوع به شرایط روز انقلاب ایران هم اشاره می‌کند، از جایگاه قیام در مکتب انبیا و مسئولیت تک تک افراد جامعه در قبال مسائل اجتماعی برای رسیدن به جامعه قسط صحبت کرده و با پرداختن به دوگانه حزب الله و حزب الشیطان از وضعیت تاریخی نهضت ایران سخن می‌گوید. چیستی حکومت اسلامی و ضرورت وحدت در جامعه مفاهیم دیگری است که طالقانی در ضمن پرداختن به آن‌ها از تاثیر مخرب حرکت‌های کمونیستی و غرب‌گرا در نهضت‌های پیشین مردم ایران می‌گوید. طالقانی هدف قیام به قسط را شکستن هرگونه بت‌گرایی اعم از مکتب‌پرستی و علم‌پرستی توصیف می‌کند و در آخرین جلسه سخنرانی خود که مصادف با سالروز اربعین شهدای کربلا است، از آزادی همه مکاتب در حکومت اسلامی می‌گوید و ضرورت وحدت در شعار و هدف را به تمام نیروهای انقلابی هشدار می‌دهد.

ادامه مطلب

درس‌های قرآنی؛ اولین سخنان پس از آزادی برای خانواده

آیت‌الله طالقانی پس از آزادی از زندان در سال ۱۳۵۷ در جلسه‌ای در جمع خانواده، ضمن اشاره به وضعیت وخیم جسمانی خود در زندان و توضیح شرایط اجتماعی و تحول فکری مردم در آستانه انقلاب اسلامی ایران، به تفسیر آیات ۱۵ تا ۲۶ سوره نازعات پرداخت که مطلب حاضر پرداخته است.
پیشینۀ این جلسۀ تفسیر به جلسات تفسیر او بعد از بازگشت از تبعید به شهرستان بافت در سال ۱۳۵۲ برمی‌گردد. آن زمان، طالقانی به درخواست خانواده، سلسله جلسات تفسیر قرآن برای آنها برگزار کرد. این جلسات از تفسیر سورۀ حمد آغاز شد و تا تفسیر آیات یک تا ۳۹ سورۀ بقره را ادامه یافت. اما به دلیل دستگیری مجدد طالقانی در دوم آذر ۱۳۵۴ این سلسله تفسیر قرآن ناتمام ماند. طالقانی پس از آزادی از زندان در پاییز سال ۱۳۵۷، به دلیل درگیری‌ها و فعالیت‌هایش نتوانست این جلسات تفسیر را دوباره به صورت مرتب برگزار کند و فقط یک جلسه تفسیر قرآن برای خانواده داشت.

ادامه مطلب

درس‌های قرآنی؛ تفسیر آیات ابتدایی سورۀ بقره

آیت الله طالقانی در سال ۱۳۵۲ یعنی بعد از بازگشت از تبعید به شهرستان بافت، به درخواست خانواده سلسله جلسات تفسیر قرآن را برای آنها برگزار کرد. او در این جلسات به ترتیب سوره‌های قرآن پیش می‌رفت و بعد از تفسیر سورۀ حمد به تفسیر سورۀ بقره پرداخت و در هفت جلسه آیات یک تا ۳۹ این سوره را تفسیر کرد. اما یک سال و نیم بعد از پایان تبعید ، در دوم آذر ۱۳۵۴ مجدداً دستگیر و به این ترتیب جلسات تفسیر قرآن متوقف شد.
مطلب حاضر، تفسیر آیات یک تا ۳۹ سوره بقره است. طالقانی در تفسیر آیات اول تا سوم این سوره، موضوع نیاز انسان به هدایت علیرغم برخورداری از عقل و گسترش علم را مطرح می کند.آیات چهار تا هفت به موضوع ایمان و تکامل نگرش ایمانی در یقین به آخرت اختصاص دارد. طالقانی در تفسیر آیات هشت الی ده با اشاره به تقسیم بندی سه‌گانه انسان ها از نظر اعتقاد به وحی به تفصیل دربارۀ گروه سوم که همان منافقان باشند، سخن می‌گوید و در جلسات بعدی، در تفسیر آیات نه الی یازده همچنان به بحث دربارۀ «منافق» می پردازد و جلسه پنجم نیز بررسی دو مثل قرآنی درباره منافقین است. در ادامه، توصیف قرآن از فاسقان آمده و بحث پایانی این جلسات،داستان خلقت حضرت آدم و هبوط اوست. لازم به ذکر است که در متن حاضر تفسیر آیات ۲۱ تا ۲۵ و نیز آیه ۳۴ سوره بقره موجود نیست.

ادامه مطلب

جهاد و شهادت

از هشتم تا سیزدهم محرم سال ۱۳۸۲ قمری ، برابر با ۲۱ تا ۲۶ خرداد ۱۳۴۱ شمسی، به همت «مکتب توحید» و انجمن اسلامی مهندسین مراسم سوگواری ماه محرم در تهران با حضور جمعی از مردم برگزار شد و در این شش شب محمد ابراهیم آیتی، محمد بهشتی، محمود طالقانی و مرتضی مطهری به سخنرانی پرداختند. مجموع این سخنرانی‌ها در شهریور همان سال در کتابی با عنوان «گفتار عاشورا» توسط شرکت سهامی انتشار منتشر شد.
مطلب حاضر، سخنرانی آیت‌الله طالقانی در دوازدهم محرم، ۲۵ خرداد آن سال، در مراسمِ ذکر شده است. موضوع این خطابه مفهوم جهاد، مبارزه با ظلم و دفاع در اسلام است. طالقانی در این خطابه آیات قرآن و احادیث ائمه اطهار(ع) درباره این مساله را نیز بررسی کرده است.

ادامه مطلب