به سوی خدا می‌رویم؛ سفر به جده

متن حاضر بخش ششم کتاب «به سوی خدا می‌رویم» نوشتۀ آیت‌الله طالقانی است. این بخش از کتاب به شرح طالقانی از سفر خود پس از رسیدن به جده و مشکلات زائران در جده اختصاص دارد.
لازم به یادآوری است که این کتاب حاصل سفر حج آیت‌الله طالقانی در تابستان سال ۱۳۳۱ است. او در این سفر یادداشت‌هایی می‌نویسد که یک سال بعد به صورت کتاب منتشر می‌شود. کتاب با شرح ماجرای ساخته شدن خانه خدا با استناد به آیات قرآن کریم، آغاز شده و در ادامه پس از توضیحاتی درباره آداب حج، سفرنامه حج آیت‌الله طالقانی آمده است. نویسنده در شرح سفر خود، به فراخور رویدادها گاهی به حوادث تاریخ اسلام نیز می‌پردازد و در مواردی فلسفه اعمال حج را توضیح می‌دهد.

ادامه مطلب

درس‌های قرآنی؛ با قرآن در صحنه (۵)

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، از آیت‌الله طالقانی درخواست شد به ارائه تفسیر قرآن در قالب یک برنامه تلویزیونی بپردازد. این برنامه «با قرآن در صحنه» نام گرفت که با اجرای احمد جلالی از چهارم اردیبهشت تا بیست و پنجم مرداد ۱۳۵۸ از سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش می‌شد. طالقانی درباره این برنامه می‌گوید :« هدف ما از این برنامه این است که حال که در صحنه انقلاب اسلامی حاضر شده‌ایم، و هر کدام از ما در جمهوری اسلامی مسوولیتی بر دوش داریم، قرآن را با خود در صحنه داشته باشیم. پرداختن به قرآن و تطبیق مفاهیم آن با زندگی و ملموس کردن آن نه تنها کارساز و موثر است، بلکه ضامن تداوم این نهضت در آینده نیز هست.»
مطلب حاضر، پنجمین قسمت برنامه «با قرآن در صحنه» است که طالقانی در آن به بحث دربارۀ نقش شخصیت پیامبر اسلام(ص) و به ویژه سعه صدر ایشان در پیشبرد رسالتشان، پرداخته است. او در ادامه کتاب قرآن را هم عامل مهم دیگری در پیشبرد اسلام معرفی کرده از قدرت تأثیرگذاری آن سخن گفته است.

ادامه مطلب

درس‌های قرآنی؛ با قرآن در صحنه (۴)

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، از آیت‌الله طالقانی درخواست شد به ارائه تفسیر قرآن در قالب یک برنامه تلویزیونی بپردازد. این برنامه «با قرآن در صحنه» نام گرفت که با اجرای احمد جلالی از چهارم اردیبهشت تا بیست و پنجم مرداد ۱۳۵۸ از سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش می‌شد. طالقانی درباره این برنامه می‌گوید: «هدف ما از این برنامه این است که حال که در صحنه انقلاب اسلامی حاضر شده‌ایم، و هر کدام از ما در جمهوری اسلامی مسئولیتی بر دوش داریم، قرآن را با خود در صحنه داشته باشیم. پرداختن به قرآن و تطبیق مفاهیم آن با زندگی و ملموس کردن آن نه تنها کارساز و موثر است، بلکه ضامن تداوم این نهضت در آینده نیز هست.»
مطلب حاضر، چهارمین قسمت از برنامه «با قرآن در صحنه» است که طالقانی در آن به بحث دربارۀ چیستی معجزه و قرآن به عنوان معجزۀ پیامبر اسلام پرداخته است. او ضمن توجه به مواجهه با قرآن در بستر تاریخی آن، دربارۀ ابعاد مختلف اعجاز قرآن سخن گفته و در پایان نیز به دو پرسش دربارۀ ناآرامی در خوزستان و نیز کاندیدا شدن خود برای پست ریاست جمهوری پاسخ داده است.

ادامه مطلب

پرتوی از قرآن، جلد چهارم؛ تفسیر سورۀ آل عمران، آیات ۱۲۱ تا ۱۲۹

متن حاضر تفسیر آیات ۱۲۱ تا ۱۲۹ سورۀ آل عمران به قلم آیت‌الله طالقانی است که در جلد چهارم کتاب «پرتوی از قرآن» آمده است. این جلد از این کتاب شامل تفسیر آیاتی از سورۀ آل عمران و سورۀ نساء است که با تفسیر همین آیات ۱۲۱ تا ۱۲۹ سورۀ آل عمران آغاز می‌شود.
طالقانی در تفسیر این آیات که مربوط به ماجرای جنگ احد است به شیوۀ رهبری پیامبر توجه کرده است.
لازم به ذکر است که کتاب‌ شش جلدی «پرتوی از قرآن» از مهمترین آثار آیت‌الله طالقانی است. او راه رهایی مسلمانان از تفرقه و نیز راه رستگاری انسان را در ناملایمات و گمراهی‌های عصر مدرن، بازگشت به قرآن کریم می‌دانست. بنابراین پس از سال‌ها تفسیر شفاهی قرآن بر منبر و در جلسات مختلف، از سال ۱۳۴۱ تصمیم گرفت یک مجموعه تفسیر را نگاشته و منتشر کند.

ادامه مطلب

درس‌های قرآنی؛ نقش توارث

آیت‌الله طالقانی زمانی که در زندان به سر می‌برده، به صورت منظم و نیز پراکنده سخنانی پیرامون درس‌آموزی از قرآن و بهره‌گیری از مضامین آن برای زندگی ایراد کرده است که بخش منظم آن در کتاب «پرتوی از قرآن» به صورت تفسیر قرآن و بخش پراکندۀ آن بعدها در بخش «با قرآن در زندان» در کتاب «درس‌های قرآنی» منتشر شده است. بخش اخیر بر اساس یادداشت‌های شخصی محمدمهدی جعفری، از یاران و همراهان طالقانی در زندان، از آن سخنرانی‌ها تهیه شده است و از ۱۹ شهریور ۱۳۴۳ تا ۲۳ اردیبهشت ۱۳۴۴ را در بر می‌گیرد. جعفری در این باره می‌نویسد: «این مطالب را نه می‌توان تقریرات آیت‌الله طالقانی دانست و نه سخنرانی‌های ضبط شدۀ ایشان به حساب آورد. بلکه برداشت‌هایی است، غالباً نقل به مضمون، از این کمترین که گاه برای تکمیل جمله‌ای و مطلبی از خاطرۀ دچار پیری شده و احیاناً به فراموشی افتاده، سود جسته‌ام و گاه نیز از منابعی استفاده شده است.»
مطلب حاضر، متن یکی از این جمله سخنان آیت‌الله طالقانی است که در دهۀ چهل شمسی (از شهریور ۱۳۴۳ الی اردیبهشت ۱۳۴۴) زندان قصر ایراد کرده است. ایشان در این سخنان که در تاریخ شانزدهم مهر ماه ۱۳۴۳ ایراده شده، در ادامۀ بحث دربارۀ حیات طیبه به مسائلی چون منشأ خوشی و عقده‌های روانی و فکری پرداخته است.

ادامه مطلب

درس‌های قرآنی؛ طهارت و پاکیزگی باطن

آیت‌الله طالقانی زمانی که در زندان به سر می‌برده، به صورت منظم و نیز پراکنده سخنانی پیرامون درس‌آموزی از قرآن و بهره‌گیری از مضامین آن برای زندگی ایراد کرده است که بخش منظم آن در کتاب «پرتوی از قرآن» به صورت تفسیر قرآن و بخش پراکندۀ آن بعدها در بخش «با قرآن در زندان» در کتاب «درس‌های قرآنی» منتشر شده است. بخش اخیر بر اساس یادداشت‌های شخصی محمدمهدی جعفری، از یاران و همراهان طالقانی در زندان، از آن سخنرانی‌ها تهیه شده است و از ۱۹ شهریور ۱۳۴۳ تا ۲۳ اردیبهشت ۱۳۴۴ را در بر می‌گیرد. جعفری در این باره می‌نویسد: «این مطالب را نه می‌توان تقریرات آیت‌الله طالقانی دانست و نه سخنرانی‌های ضبط شدۀ ایشان به حساب آورد. بلکه برداشت‌هایی است، غالباً نقل به مضمون، از این کمترین که گاه برای تکمیل جمله‌ای و مطلبی از خاطرۀ دچار پیری شده و احیاناً به فراموشی افتاده، سود جسته‌ام و گاه نیز از منابعی استفاده شده است.»
مطلب حاضر، متن یکی از این سخنرانی‌هاست که روز یکشنبه ۲۸ شهریور ۱۳۴۳ مصادف با ۱۳ جمادی الاولی ۱۳۸۴ قمری، در سالروز شهادت حضرت فاطمه(س) ایراد شده است. طالقانی به این مناسبت ضمن ارائه شرح مختصری از زندگی حضرت فاطمه(س)، به تجلیل از مقام و شخصیت ایشان می‌پردازد.

ادامه مطلب

سخنرانی در مؤتمر اسلامی بیت‌المقدس (۱۳۴۰)

وحدت مسلمانان و همکاری میان ملت‌های مسلمان از موضوعات مورد توجه و تأکید آیت‌الله طالقانی بود. همین امر باعث شد که او در برخی از کنفرانس‌های اسلامی شرکت کند. دورۀ سوم کنفرانس «المؤتمر الاسلامی العالم» که در شهر بیت‌المقدس و در دی ماه ۱۳۴۰ (برابر با رجب ۱۳۸۱ قمری) برگزار شد، از جمله آن کنفرانس‌ها بود. طالقانی که در این نشست ریاست هیأت ایرانی را بر عهده داشت، به تاریخ پانزدهم دی ماه ۱۳۴۰ سخنرانی‌ای در آن انجام داد.
چند ماه بعد از حضور طالقانی در کنفرانس اسلامی بیت‌المقدس و در شهریور ۱۳۴۱ متن آن سخنرانی توسط علی‌اکبر تشیّد در کتاب «الذریعه انموزج» به چاپ رسید.
طالقانی سخنرانی خود را با حمد و ستایش پروردگار و درود بر پیغمبر اسلام آغاز کرده و با ذکر آیاتی قرآن اهمیت و ارزش مؤتمر اسلامی را یادآور شده است. در نهایت، نیز به نمایندگی از ملت ایران آرزوی اتحاد مسلمانان برای احقاق حقوق خود از دشمنان را کرد.
همچنین، خود طالقانی گزارشی از این کنگره در قالب یک مقاله با عنوان «متفکرین اسلام گرد هم می‌آیند» به چاپ رسانده که ذیل عنوان «شرکت در کنفرانس اسلامی بیت‌المقدس (۱۳۴۰)» در این کتابخانه آرشیو شده است.

ادامه مطلب

رسالت توحیدی ابراهیم

متن زیر سخنرانی آیت‌الله طالقانی در عید قربان است که بنا به آنچه در کتاب مناره‌ای در کویر آمده این سخنرانی در یکی از سال‌های ۳۹، ۴۰ و یا ۴۱ انجام گرفته است.
طالقانی در این سخنرانی از رسالت حضرت ابراهیم شروع می‌کند و به داستان قربانی کردن اسماعیل و ساخت خانه خدا می‌پردازد. سپس این داستان ابراهیم را به دین اسلام و تاریخ اسلام گره می‌زند. او فرمانبری مسلم بن عقیل از امام حسین را به تسلیم قربانی شدن اسماعیل تشبیه می‌کند و داستان مسلم بن عقیل را شرح می‌دهد.

ادامه مطلب

مبعث (نخستین روز انقلاب فکری و اخلاقی)

آیت‌الله طالقانی در این مقاله ابتدا دربارۀ فضای جامعه جهانی پیش از بعثت پیامبر توضیح می‌دهد. سپس به توصیف شخصیت و زندگی پیامبر پیش از بعثت می‌پردازد و بعد، واقعۀ وحی قرآن به حضرت محمد (ص) در غار حراء را توصیف می‌کند و از اهمیت و نقش نخستین آیات وحی شده می‌گوید. در نهایت، اهمیت بزرگداشت این روز را به مسلمانان یادآوری می‌کند.

ادامه مطلب

به سوی خدا می‌رویم؛ در راه مدینه

متن حاضر بخش دهم کتاب «به سوی خدا می‌رویم» نوشتۀ آیت‌الله طالقانی است. طالقانی در این بخش از کتابش، ماجرای وداع با مکه و حرکت به سمت مدینه را شرح می‌دهد.
لازم به یادآوری است که این کتاب حاصل سفر حج آیت‌الله طالقانی در تابستان سال ۱۳۳۱ است. او در این سفر یادداشت‌هایی می‌نویسد که یک سال بعد به صورت کتاب منتشر می‌شود. کتاب با شرح ماجرای ساخته شدن خانه خدا با استناد به آیات قرآن کریم، آغاز شده و در ادامه پس از توضیحاتی درباره آداب حج، سفرنامه حج آیت‌الله طالقانی آمده است. نویسنده در شرح سفر خود، به فراخور رویدادها گاهی به حوادث تاریخ اسلام نیز می‌پردازد و در مواردی فلسفه اعمال حج را توضیح می‌دهد.

ادامه مطلب

به سوی خدا می‌رویم؛ از رمی جمرات تا قربانی

متن حاضر بخش نهم کتاب «به سوی خدا می‌رویم» نوشتۀ آیت‌الله طالقانی است. این بخش از سفرنامه حج طالقانی به رویدادهای مربوط به مناسک رمی جمرات و قربانی اختصاص دارد.
لازم به یادآوری است که این کتاب حاصل سفر حج آیت‌الله طالقانی در تابستان سال ۱۳۳۱ است. او در این سفر یادداشت‌هایی می‌نویسد که یک سال بعد به صورت کتاب منتشر می‌شود. کتاب با شرح ماجرای ساخته شدن خانه خدا با استناد به آیات قرآن کریم، آغاز شده و در ادامه پس از توضیحاتی درباره آداب حج، سفرنامه حج آیت‌الله طالقانی آمده است. نویسنده در شرح سفر خود، به فراخور رویدادها گاهی به حوادث تاریخ اسلام نیز می‌پردازد و در مواردی فلسفه اعمال حج را توضیح می‌دهد.

ادامه مطلب

به سوی خدا می‌رویم؛ عرفات

متن حاضر بخش هشتم کتاب «به سوی خدا می‌رویم» نوشتۀ آیت‌الله طالقانی است. طالقانی در این بخش از کتاب، در ادامۀ شرح سفر خود، حرکت از مکه به سمت صحرای عرفات و انجام مناسک آن بیان می‌کند.
لازم به یادآوری است که این کتاب حاصل سفر حج آیت‌الله طالقانی در تابستان سال ۱۳۳۱ است. او در این سفر یادداشت‌هایی می‌نویسد که یک سال بعد به صورت کتاب منتشر می‌شود. کتاب با شرح ماجرای ساخته شدن خانه خدا با استناد به آیات قرآن کریم، آغاز شده و در ادامه پس از توضیحاتی درباره آداب حج، سفرنامه حج آیت‌الله طالقانی آمده است. نویسنده در شرح سفر خود، به فراخور رویدادها گاهی به حوادث تاریخ اسلام نیز می‌پردازد و در مواردی فلسفه اعمال حج را توضیح می‌دهد.

ادامه مطلب