وحدت مسلمانان و همکاری میان ملت‌های مسلمان از موضوعات مورد توجه و تأکید آیت‌الله طالقانی بود. همین امر باعث شد که او در برخی کنفرانس‌های اسلامی شرکت کند. دورۀ دوم کنفرانس «المؤتمر الاسلامی العالم» که در شهر بیت‌المقدس و در زمستان ۱۳۳۸ (برابر با رجب ۱۳۷۹ قمری) برگزار شد، از جمله آن کنفرانس‌ها بود.
طالقانی در این مقاله که با عنوان «مؤتمر اسلامی» در اردیبهشت ۱۳۳۹ در نشریۀ مجموعه حکمت به چاپ رسیده، گزارشی از حضور خود در این کنفرانس را ارائه داده است. او در این مقاله دربارۀ اساس و ریشه تشکیل مؤتمر اسلامی توضیح داده و با استناد به سورۀ شوری، ایده شورای اسلامی را مطرح کرده است. طالقانی در مقاله‌اش ویژگی افرادی که صلاحیت حضور در این شورا را دارند، نیز بر‌شمرده و علت فراموش شدن چنین اصل مهمی در تاریخ اسلام را شرح داده است. از دید طالقانی متفکرانی چون اسدآبادی، عبده و کواکبی در احیای این اصل نقش اساسی داشته‌اند.
همچنین، طالقانی دو سال بعد یعنی در زمستان ۱۳۴۰ در سومین دورۀ این کنفرانس اسلامی نیز شرکت کرده و گزارش آن را نیز در قالب مقاله‌ای با عنوان «متفکرین اسلام گرد هم می‌آیند» منتشر می‌کند.