متن حاضر، خلاصه‌ای از سخنرانی آیت‌الله طالقانی به مناسبت میلاد امام مهدی (عج) در سال ۱۳۲۷ است که در هفته‌نامۀ پرچم اسلام در همان زمان منتشر شده است. طالقانی در این سخنرانی، انتظار برای موعود را فطری بشر دانسته و از ضرورت حکومتی عادل و دلسوز که مهدی موعود سازنده آن خواهد بود، سخن گفته است.
رفراندوم جمهوری اسلامی با هدف تعیین نظام سیاسی ایران پس از سقوط رژیم پهلوی، از روز دهم فروردین ماه آغاز شد. این رفراندوم با انتقادهایی از سوی برخی گروه‌های سیاسی به ویژه گروه‌های چپ‌گرا روبرو شد. آیت‌الله طالقانی در مصاحبه‌ای شب قبل از آغاز رأی‌گیری، به این انتقادها پاسخ داد. او در دفاع از جمهوری اسلامی و برای روشن کردن معنای آن به نمونۀ تاریخی حکومت پیامبر اسلام (ص) اشاره و بر رعایت حقوق اقلیت‌ها در این نظام سیاسی تأکید کرد.
طالقانی همچنین ساعت یازده صبح روز یازدهم فروردین ۱۳۵۸ به همراه تعدادی از اعضای دفتر وخانواده‌اش به مسجد سادات اخوی، که حوزه اخذ رأی شماره ۱۹ بود، مراجعه کرد و رأی خود را به صندوق انداخت. او در آن روز از چند حوزه اخذ رأی دیگر هم دیدن کرد.
آیت‌الله طالقانی در پیامی که در پاسخ به نامه مردم سنگسر در ۱۵ بهمن ماه ۱۳۵۷ منتشر کرد، اظهار امیدواری کرد در پی ندای برخاسته انقلاب به رهبری امام خمینی، روزگار سربلندی و عزت مردم ستم‌دیده فرا برسد.
آیت‌الله طالقانی زمانی که در زندان به سر می‌برده، به صورت منظم و نیز پراکنده سخنانی پیرامون درس‌آموزی از قرآن و بهره‌گیری از مضامین آن برای زندگی ایراد کرده است که بخش منظم آن در کتاب «پرتوی از قرآن» به صورت تفسیر قرآن و بخش پراکندۀ آن بعدها در بخش «با قرآن در زندان» در کتاب «درس‌های قرآنی» منتشر شده است. بخش اخیر بر اساس یادداشت‌های شخصی محمدمهدی جعفری، از یاران و همراهان طالقانی در زندان، از آن سخنرانی‌ها تهیه شده است و از ۱۹ شهریور ۱۳۴۳ تا ۲۳ اردیبهشت ۱۳۴۴ را در بر می‌گیرد. جعفری در این باره می‌نویسد: «این مطالب را نه می‌توان تقریرات آیت‌الله طالقانی دانست و نه سخنرانی‌های ضبط شدۀ ایشان به حساب آورد. بلکه برداشت‌هایی است، غالباً نقل به مضمون، از این کمترین که گاه برای تکمیل جمله‌ای و مطلبی از خاطرۀ دچار پیری شده و احیاناً به فراموشی افتاده، سود جسته‌ام و گاه نیز از منابعی استفاده شده است.»
مطلب حاضر متن سلسله سخنرانی‌های آیت‌الله طالقانی در دهۀ اول محرم در زندان قصر است که در هفت جلسه، از هفدهم اردیبهشت ۱۳۴۴ (برابر با پنجم محرم) تا بیست و سوم اردیبهشت ۱۳۴۴ (برابر با یازدهم محرم) درباره واقعه عاشورا ایراد شده است.
وحدت مسلمانان و همکاری میان ملت‌های مسلمان از موضوعات مورد توجه و تأکید آیت‌الله طالقانی بود. همین امر باعث شد که او در برخی از کنفرانس‌های اسلامی شرکت کند. دورۀ سوم کنفرانس «المؤتمر الاسلامی العالم» که در شهر بیت‌المقدس و در دی ماه ۱۳۴۰ (برابر با رجب ۱۳۸۱ قمری) برگزار شد، از جمله آن کنفرانس‌ها بود. طالقانی که در این نشست ریاست هیأت ایرانی را بر عهده داشت، به تاریخ پانزدهم دی ماه ۱۳۴۰ سخنرانی‌ای در آن انجام داد.
چند ماه بعد از حضور طالقانی در کنفرانس اسلامی بیت‌المقدس و در شهریور ۱۳۴۱ متن آن سخنرانی توسط علی‌اکبر تشیّد در کتاب «الذریعه انموزج» به چاپ رسید.
طالقانی سخنرانی خود را با حمد و ستایش پروردگار و درود بر پیغمبر اسلام آغاز کرده و با ذکر آیاتی قرآن اهمیت و ارزش مؤتمر اسلامی را یادآور شده است. در نهایت، نیز به نمایندگی از ملت ایران آرزوی اتحاد مسلمانان برای احقاق حقوق خود از دشمنان را کرد.
همچنین، خود طالقانی گزارشی از این کنگره در قالب یک مقاله با عنوان «متفکرین اسلام گرد هم می‌آیند» به چاپ رسانده که ذیل عنوان «شرکت در کنفرانس اسلامی بیت‌المقدس (۱۳۴۰)» در این کتابخانه آرشیو شده است.
بین سال‌های ۱۳۴۰ تا ۱۳۴۲ در انجمنی دینی سلسله سخنرانی‌هایی به صورت ماهانه برگزار می‌شد که آیت‌الله طالقانی نیز در آن به ایراد سخنرانی پرداخته است. این متن یکی از سخنرانی‌های او در آن انجمن است که در تاریخ پنجم آبان ۱۳۴۰ با عنوان «نظر اسلام درباره مالکیت» ایراده شده است. طالقانی در این سخنرانی به بررسی مفهوم مالکیت و اشکالات آن می‌پردازد و راه حل مکاتب اقتصادی مختلف برای حل این معضلات را بررسی می‌کند. سپس راه‌های علاجی را که اسلام، به باور او، برای ایجاد نظم و تعادل اقتصادی آورده، شرح می‌دهد. در پایان نظر سید محمد فرزان و احمد آرام درباره سخنان طالقانی نیز آمده است.
کتاب تنبیه الامه و تنزیله المله نوشتۀ آیت‌الله نائینی است که در سال ۱۳۲۷ قمری (۱۲۸۸ شمسی) نگارش یافته است. آیت‌الله طالقانی در سال ۱۳۳۴ ضمن تجدید چاپ این کتاب مقدمه‌ای برای آن می‌نویسد و نگاه اسلام به حکومتداری و نهضت مشروطه را به اختصار شرح می‌دهد. همچنین پانویس‌هایی بر متن کتاب می‌افزاید که هم فهم کتاب را، که زبانی کهنه و فنی دارد، برای مخاطب امروزی آسان می‌کند و هم عملاً شرح و تفسیری بر این اثر ارزشمند ارائه می‌دهد.
آیت‌الله طالقانی در میانۀ نزاع نظری و عملی هواداران دو مکتب سرمایه‌داری و سوسیالیسم، موضوع مالکیت در اسلام را با هدف معرفی رهنمودهای اقتصادی و معیشتی اسلام و مقایسۀ آن با دو مکتب فوق، در جلسات انجمن اسلامی دانشجویان مطرح کرد. این سخنرانی‌ها ابتدا در سال ۱۳۲۹ در مجله فروغ علم منتشر و سپس به صورت کتابی با عنوان «اسلام و مالکیت: در مقایسۀ با نظام‌های اقتصادی غرب» به چاپ رسید. همچنین مجتمع فرهنگی آیت‌الله طالقانی کتاب مذکور را در سال ۱۳۸۸ ویراستاری مجدد و مستندسازی کرده و در قالب جلد هشتم مجموعه آثار آیت‌الله طالقانی با عنوان «مباحث اقتصادی» به چاپ رسانده است.
عنوان «بررسی نتایج اقتصادی و اجتماعی مالکیت»، فصل هفتم از کتاب مباحث اقتصادی است که طی آن به مباحثی از جمله اختلاف و امتیاز طبقات و منشأهای آن، اعلامیۀ جهانی حقوق بشر، راه اسلام برای سست کردن و محو ریشه‌های بردگی و نظر اسلام دربارۀ جنگ پرداخته شده است.
آیت‌الله طالقانی در میانۀ نزاع نظری و عملی هواداران دو مکتب سرمایه‌داری و سوسیالیسم، موضوع مالکیت در اسلام را با هدف معرفی رهنمودهای اقتصادی و معیشتی اسلام و مقایسۀ آن با دو مکتب فوق، در جلسات انجمن اسلامی دانشجویان مطرح کرد. این سخنرانی‌ها ابتدا در سال ۱۳۲۹ در مجله فروغ علم منتشر و سپس به صورت کتابی با عنوان «اسلام و مالکیت: در مقایسۀ با نظام‌های اقتصادی غرب» به چاپ رسید. همچنین مجتمع فرهنگی آیت‌الله طالقانی کتاب مذکور را در سال ۱۳۸۸ ویراستاری مجدد و مستندسازی کرده و در قالب جلد هشتم مجموعه آثار آیت‌الله طالقانی با عنوان «مباحث اقتصادی» به چاپ رسانده است.
عنوان «ویژگی‌های اقتصاد اسلام»، فصل ششم از کتاب مباحث اقتصادی است. در این بخش طالقانی کوشیده است در چهارده اصل ویژگی‌های اقتصاد از منظر اسلام را بیان کند و طی این معرفی اشکالات دو دیدگاه رایج اقتصادی دیگر، یعنی سرمایه‌داری و اشتراکی، را بررسی کند. طالقانی نگاه اسلام به مباحث اقتصادی را چیزی غیر از این دو گونه می‌داند و می‌کوشد دیدگاه خود را در این خصوص تبیین کند.
آیت‌الله طالقانی در میانۀ نزاع نظری و عملی هواداران دو مکتب سرمایه‌داری و سوسیالیسم، موضوع مالکیت در اسلام را با هدف معرفی رهنمودهای اقتصادی و معیشتی اسلام و مقایسۀ آن با دو مکتب فوق، در جلسات انجمن اسلامی دانشجویان مطرح کرد. این سخنرانی‌ها ابتدا در سال ۱۳۲۹ در مجله فروغ علم منتشر و سپس به صورت کتابی با عنوان «اسلام و مالکیت: در مقایسۀ با نظام‌های اقتصادی غرب» به چاپ رسید. همچنین مجتمع فرهنگی آیت‌الله طالقانی کتاب مذکور را در سال ۱۳۸۸ ویراستاری مجدد و مستندسازی کرده و در قالب جلد هشتم مجموعه آثار آیت‌الله طالقانی با عنوان «مباحث اقتصادی» به چاپ رسانده است.
عنوان «اسلام و مالکیت در بازار پول»، فصل پنجم از کتاب مباحث اقتصادی است که طی آن به مباحثی از جمله پول و مشکلات اقتصادی ناشی از آن، اسلام و تحریم ربا، تشخیص ربا، ممنوعیت گنجینه کردن زر و سیم، تجارت محدود و مشروع، تنوع و تحرک درآمدهای اسلامی و محیط تربیت و روابط اسلامی پرداخته شده است.
آیت‌الله طالقانی در میانۀ نزاع نظری و عملی هواداران دو مکتب سرمایه‌داری و سوسیالیسم، موضوع مالکیت در اسلام را با هدف معرفی رهنمودهای اقتصادی و معیشتی اسلام و مقایسۀ آن با دو مکتب فوق، در جلسات انجمن اسلامی دانشجویان مطرح کرد. این سخنرانی‌ها ابتدا در سال ۱۳۲۹ در مجله فروغ علم منتشر و سپس به صورت کتابی با عنوان «اسلام و مالکیت: در مقایسۀ با نظام‌های اقتصادی غرب» به چاپ رسید. همچنین مجتمع فرهنگی آیت‌الله طالقانی کتاب مذکور را در سال ۱۳۸۸ ویراستاری مجدد و مستندسازی کرده و در قالب جلد هشتم مجموعه آثار آیت‌الله طالقانی با عنوان «مباحث اقتصادی» به چاپ رسانده است.
عنوان «راه حل‌های عملی اسلام درباره مالکیت»، فصل چهارم از کتاب مباحث اقتصادی است که در آن به مباحثی از جمله پایه‌های اقتصادی اسلام، سه موضوع بنیادین مشکل اقتصادی، اقسام زمین از نظر فقه اسلامی، نظر کلی اسلام دربارۀ اراضی آباد، وضع ملک‌داری و تیول‌داری در ممالک اسلامی و سنت وقف پرداخته شده است.
آیت‌الله طالقانی در میانۀ نزاع نظری و عملی هواداران دو مکتب سرمایه‌داری و سوسیالیسم، موضوع مالکیت در اسلام را با هدف معرفی رهنمودهای اقتصادی و معیشتی اسلام و مقایسۀ آن با دو مکتب فوق، در جلسات انجمن اسلامی دانشجویان مطرح کرد. این سخنرانی‌ها ابتدا در سال ۱۳۲۹ در مجله فروغ علم منتشر و سپس به صورت کتابی با عنوان «اسلام و مالکیت: در مقایسۀ با نظام‌های اقتصادی غرب» به چاپ رسید. همچنین مجتمع فرهنگی آیت‌الله طالقانی کتاب مذکور را در سال ۱۳۸۸ ویراستاری مجدد و مستندسازی کرده و در قالب جلد هشتم مجموعه آثار آیت‌الله طالقانی با عنوان «مباحث اقتصادی» به چاپ رسانده است.
عنوان «رویکرد اسلام به مسئله اقتصاد»، فصل سوم از کتاب مباحث اقتصادی است. در این بخش طالقانی کوشیده است برخی اشکالات سیستم‌های اقتصادی و اجتماعی را شرح دهد و بر آن اساس موضوع دست‌ساخته بشری بودن و در نتیجه امکان بالای خطا در آنها را نشان دهد و سپس مبانی نگاه اسلام و الهی را به موضوع اقتصاد و جامعه تبیین کند.
کلیه حق و حقوق برای مجتمع فرهنگی آیت الله طالقانی محفوظ می باشد.
