پرتوی از قرآن، جلد ششم؛ تفسیر سورۀ الهمزه

متن حاضر تفسیر سوره الهمزه به قلم آیت‌الله طالقانی است که در جلد ششم کتاب «پرتوی از قرآن» آمده است. آیت‌الله طالقانی در تفسیر این سوره به شرح وضع مال‌اندوزانی که می‌پندارند مالشان آنان را جاودان خواهد کرد و بدین ترتیب دچار انحراف غریزه می‌شوند، می‌پردازد.
این جلد که تفسیر بخش دوم جزء سی‌ام است، از سوره اعلی تا سوره ناس را در برمی‌گیرد. تفسیر جزء سی‌ام پس از جزء اول قرآن کریم و در مدت حبس در زندان قصر در نیمۀ دوم دهه چهل به نگارش درآمده و پس از آزادی مؤلف، توسط وی ویرایش و منتشر شده است.
لازم است یادآور شویم کتاب‌های «پرتوی از قرآن» از مهمترین آثار آیت‌الله طالقانی است. او راه رهایی مسلمانان از تفرقه و نیز راه رستگاری انسان را در ناملایمات و گمراهی‌های عصر مدرن بازگشت به قرآن کریم می‌دانست. بنابراین پس از سال‌ها تفسیر شفاهی قرآن بر منبر و در جلسات مختلف، از سال ۱۳۴۱ تصمیم گرفت یک مجموعه تفسیر را به رشته تحریر درآورده و منتشر کند.

ادامه مطلب

پرتوی از قرآن، جلد پنجم؛ تفسیر سورۀ انفطار، آیات ۱ تا ۸

متن حاضر تفسیر آیات ۱ تا ۸ سوره انفطار به قلم آیت‌الله طالقانی است که در جلد پنجم کتاب «پرتوی از قرآن» آمده است. طالقانی در این تفسیر می‌کوشد آیات مربوط به تبدل و گسیختگی جهان را در قیامت با یافته‌های علوم تجربی توضیح دهد.
این جلد از این کتاب شش جلدی، تفسیر بخش نخست جزء سی‌ام، از سورۀ نبأ تا سورۀ طارق را در برمی‌گیرد. تفسیر جزء سی‌ام پس از جزء اول قرآن کریم و در مدت حبس در زندان قصر به نگارش درآمده و پس از آزادی مؤلف، توسط وی در سال ۱۳۴۶ ویرایش و منتشر شده است.
لازم است یادآور شویم کتاب‌های «پرتوی از قرآن» از مهمترین آثار آیت‌الله طالقانی است. او راه رهایی مسلمانان از تفرقه و نیز راه رستگاری انسان را در ناملایمات و گمراهی‌های عصر مدرن بازگشت به قرآن کریم می‌دانست. بنابراین پس از سال‌ها تفسیر شفاهی قرآن بر منبر و در جلسات مختلف، از سال ۱۳۴۱ تصمیم گرفت یک مجموعه تفسیر را به رشته تحریر درآورده و منتشر کند.

ادامه مطلب

طبیعت، غریزه، فطرت

آیت‌الله طالقانی این مقاله را در مرداد ماه سال ۱۳۳۸ در مجلۀ مجموعه حکمت منتشر کرده و در آن طبیعت، غریزه و فطرت را سه عامل تغییر، نظم و یا فساد در جهان دانسته است. از نظر او، انسان برای آن که از سیطرۀ وضع طبیعی و غریزی خود فراتر برود، باید به فطرتش متوسل شود. فطرت، عقل استعدادی است که در مقابل عقل اکتسابی قرار دارد. طالقانی در این مقاله بیان می‌کند که فطرت نخستین ظهور عقل، مبدأ ادراکات و نیز فصل ممیز انسان است.

ادامه مطلب

سلسله سخنرانی‌های رادیویی؛ داستان دوست دانشجو

آیت‌الله طالقانی در سال ۱۳۲۵ به درخواست اداره تبلیغات وقت، مجموعه مطالبی را برای رادیو ارسال کرد که در قالب سلسله برنامه‌هایی از ۱۹ بهمن ۱۳۲۵ تا ۴ تیر ۱۳۲۶ از این رسانه پخش شد. این مطالب توسط گوینده رادیو خوانده می‌شدند و طالقانی متن آنها را بعداً در قالب کتاب «گفتارها» نیز منتشر کرد. این برنامه‌ها در روزگاری پخش می‌شد که عموم متشرعین و روحانیان استفاده از رادیو را دارای اشکال می‌دانستند.
مطلب حاضر، متن برنامه‌هایی است که از سوم اردیبهشت تا دهم خرداد ۱۳۲۶ در یازده جلسه منتشر شده است. طالقانی در قالب گفت‌وگوی یک روحانی با فردی که او را دوست دانشجو خطاب می‌کند، به بحث دربارۀ خداشناسی پرداخته است و روحانی به شبهات و سؤالات دانشجو دربارۀ این موضوع پاسخ می‌دهد.
لازم به ذکر است جلساتی که در خلال این گفت‌و گو به موضوعاتی دیگر، غیر از خداشناسی، پرداخته شده از این متن جدا شده و به صورت مستقل در سایت ارائه شده است.

ادامه مطلب

تفسیر سوره بقره آیات ۲۵ تا ۲۷ در نشریه دانش‌آموز

متن حاضر تفسیر آیات ۲۵ تا ۲۷ سوره بقره به قلم آیت‌الله طالقانی است که در ادامه سلسله یادداشت‌های مربوط به تفسیر قرآن در نشریه دانش‌آموز منتشر شده است. طالقانی در تفسیر این آیات از نتایج ایمان به قرآن در وضع انسان سخن می‌گوید و نیز تفاوت در فهم مقاصد آیات در میان مومنان و کافران را بررسی می‌کند.
نشریه دانش‌آموز با هدف معرفی معارف دینی منتشر می‌شد و همچنین شامل مطالبی نیز در حوزه مسائل اجتماعی و فرهنگی بود. این نشریه با فاصله‌ای اندک پس از سقوط حکومت رضاشاه و باز شدن فضای فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی، آغاز به کار کرد و تا دهه سی به انتشار خود ادامه داد. سید محمود طالقانی نقش بسزایی در اولین سال‌های انتشار این نشریه داشت. وی در آن سال‌ها به تازگی فضای سنتی حوزه‌های علمیه را ترک کرده بود و بر انجام فعالیت فرهنگیِ متناسب با زمانه برای نسل جوان تاکید داشت.

ادامه مطلب

تفسیر سوره بقره آیات ۲۱ تا ۲۴ در نشریه دانش‌آموز

متن حاضر تفسیر آیات ۲۱ تا ۲۴ سوره بقره به قلم آیت‌الله طالقانی است که در ادامه سلسله یادداشت‌های مربوط به تفسیر قرآن در نشریه دانش‌آموز منتشر شده است. طالقانی در تفسیر این آیات درباره ندای عام قرآن سخن می‌گوید و دعوت و هدایت‌گری قرآن را امری برای همه ابنای بشر معرفی می‌کند. او این آیات را زنهاری برای انسان می‌داند تا از غفلت و معطوف داشتن توجهات به دنیا و نادیده انگاشتن باطن دوری کنند.
نشریه دانش‌آموز با هدف معرفی معارف دینی منتشر می‌شد و همچنین شامل مطالبی نیز در حوزه مسائل اجتماعی و فرهنگی بود. این نشریه با فاصله‌ای اندک پس از سقوط حکومت رضاشاه و باز شدن فضای فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی، آغاز به کار کرد و تا دهه سی به انتشار خود ادامه داد. سید محمود طالقانی نقش بسزایی در اولین سال‌های انتشار این نشریه داشت. وی در آن سال‌ها به تازگی فضای سنتی حوزه‌های علمیه را ترک کرده بود و بر انجام فعالیت فرهنگیِ متناسب با زمانه برای نسل جوان تاکید داشت.

ادامه مطلب