از هشتم تا سیزدهم محرم سال ۱۳۸۲ قمری ، برابر با ۲۱ تا ۲۶ خرداد ۱۳۴۱ شمسی، به همت «مکتب توحید» و انجمن اسلامی مهندسین مراسم سوگواری ماه محرم در تهران با حضور جمعی از مردم برگزار شد و در این شش شب محمد ابراهیم آیتی، محمد بهشتی، محمود طالقانی و مرتضی مطهری به سخنرانی پرداختند. مجموع این سخنرانی‌ها در شهریور همان سال در کتابی با عنوان «گفتار عاشورا» توسط شرکت سهامی انتشار منتشر شد.
مطلب حاضر، سخنرانی آیت‌الله طالقانی در دوازدهم محرم، ۲۵ خرداد آن سال، در مراسمِ ذکر شده است. موضوع این خطابه مفهوم جهاد، مبارزه با ظلم و دفاع در اسلام است. طالقانی در این خطابه آیات قرآن و احادیث ائمه اطهار(ع) درباره این مساله را نیز بررسی کرده است.