توحید نخستین دعوت انبیا (مقدمۀ کتاب محو الموهوم و صحو المعلوم)

آیت‌الله طالقانی در سال ۱۳۳۹ مقدمه‌ای بر کتاب محوالموهوم و صحوالمعلوم (راه تجدید عظمت و قدرت اسلامی) اثر حجت‌الاسلام اسدالله موسوی میراسلامی (خارقانی) می‌نویسد و در آن با تأکید بر فطری بودن امر توحید و آثار مثبت آن بر انسان‌ها و جوامع، به تعریف انقلاب اسلامی و اهداف آن می‌پردازد. طالقانی در این متن همچنین با نگاهی تحلیلی، مروری گذرا بر تاریخ بشر از بعثت پیامبر اسلام تا دوران معاصر وی که عصر غلبه تمدن غرب بر جوامع اسلامی است، می‌اندازد و از این رهگذر، به بیان کلی علل و دلایل تحولات و جریانات در تاریخی جهان اسلام و به ویژه ایران می‌پردازد.

ادامه مطلب

سلسله جلسات تفسیر قرآن برای انجمن اسلامی دانشجویان (۲۴ اردیبهشت تا ۷ خرداد ۱۳۲۷)؛ تفسیر سورۀ بقره، جلسات بیست‌وششم و بیست‌وهفتم: در نقد شهرنشینی

آیت‌الله طالقانی از روزهای ابتدایی تأسیس انجمن اسلامی دانشجویان ارتباط نزدیکی با این تشکل داشت. او از سال ۱۳۲۶ تا سال ۱۳۲۸ با هدف تفسیر قرآن برای دانشجویان جلساتی برگزار کرد و بعد از آن نیز از این دست جلسات برای آنها تشکیل داد.
متن موجود اقتباسی از محتوای دو جلسه سخنرانی طالقانی در همین سلسله جلسات است که در شماره‌های مسلسل ۲۰۴ و ۲۰۶ نشریۀ آیین اسلام در همان زمان به چاپ رسیده است. او در این جلسات، در ادامۀ تفسیر سورۀ بقره به نقد زندگی شهرنشینی و پیامدهای آن برای اخلاق اجتماعی می‌پرازد.
لازم است یادآوری شود که هفته‌نامه آیین اسلام به مدیریت مسئولی نصرت‌الله نوریانی از مهم‌ترین نشریات مذهبی-سیاسی دوره پهلوی دوم محسوب می‌شود که در حد فاصل سال‌های ۱۳۲۳ تا ۱۳۳۴ منتشر می‌شد. همچنین چهار شمارۀ این نشریه نیز پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۸ انتشار یافت. از آیت‌الله طالقانی مقالات و گزارش سخنرانی‌های متعددی در دوره اول انتشار این نشریه دیده می‌شود.

ادامه مطلب

سلسله سخنرانی‌های رادیویی؛ غرور انسان

آیت‌الله طالقانی در سال ۱۳۲۵ به درخواست اداره تبلیغات وقت، مجموعه مطالبی را برای رادیو ارسال کرد که در قالب سلسله برنامه‌هایی از ۱۹ بهمن ۱۳۲۵ تا ۴ تیر ۱۳۲۶ از این رسانه پخش شد. این مطالب توسط گوینده رادیو خوانده می‌شدند و طالقانی متن آن‌ها را بعدا در قالب کتاب «گفتارها» نیز منتشر کرد. این برنامه‌ها در روزگاری پخش می‌شد که عموم متشرعین و روحانیان استفاده از رادیو را دارای اشکال می‌دانستند.
مطلب حاضر، متن یکی از این برنامه‌هاست که در تاریخ سیزدهم فروردین سال ۱۳۲۶ منتشر شده است. آیت‌الله طالقانی در ادامه مطالب قبلی خود دربارۀ «فطرت»، ارزش دانستن فضایل اخلاقی را وابسته به فطرت دانسته و معتقد است ضعف ایمان به خدا، باعث بروز شرک و خرافات می‌شود. او در این خصوص نحس دانستن روز سیزدهم فروردین را مثال زد و سخنان خود را با ترجمۀ آیات اولیۀ سورۀ اسراء به اتمام رساند.

ادامه مطلب