سلسله سخنرانی‌های رادیویی؛ داستان دوست دانشجو

آیت‌الله طالقانی در سال ۱۳۲۵ به درخواست اداره تبلیغات وقت، مجموعه مطالبی را برای رادیو ارسال کرد که در قالب سلسله برنامه‌هایی از ۱۹ بهمن ۱۳۲۵ تا ۴ تیر ۱۳۲۶ از این رسانه پخش شد. این مطالب توسط گوینده رادیو خوانده می‌شدند و طالقانی متن آنها را بعداً در قالب کتاب «گفتارها» نیز منتشر کرد. این برنامه‌ها در روزگاری پخش می‌شد که عموم متشرعین و روحانیان استفاده از رادیو را دارای اشکال می‌دانستند.
مطلب حاضر، متن برنامه‌هایی است که از سوم اردیبهشت تا دهم خرداد ۱۳۲۶ در یازده جلسه منتشر شده است. طالقانی در قالب گفت‌وگوی یک روحانی با فردی که او را دوست دانشجو خطاب می‌کند، به بحث دربارۀ خداشناسی پرداخته است و روحانی به شبهات و سؤالات دانشجو دربارۀ این موضوع پاسخ می‌دهد.
لازم به ذکر است جلساتی که در خلال این گفت‌و گو به موضوعاتی دیگر، غیر از خداشناسی، پرداخته شده از این متن جدا شده و به صورت مستقل در سایت ارائه شده است.

ادامه مطلب

سلسله سخنرانی‌های رادیویی؛ وجود خدا از هر چه آشکارتر است

آیت‌الله طالقانی در سال ۱۳۲۵ به درخواست اداره تبلیغات وقت، مجموعه مطالبی را برای رادیو ارسال کرد که در قالب سلسله برنامه‌هایی از ۱۹ بهمن ۱۳۲۵ تا ۴ تیر ۱۳۲۶ از این رسانه پخش شد. این مطالب توسط گوینده رادیو خوانده می‌شدند و طالقانی متن آنها را بعداً در قالب کتاب «گفتارها» نیز منتشر کرد. این برنامه‌ها در روزگاری پخش می‌شد که عموم متشرعین و روحانیان استفاده از رادیو را دارای اشکال می‌دانستند.
مطلب حاضر، متن دو برنامه است که در ۲۷ و ۳۰ فروردین ۱۳۲۶ منتشر شده‌اند و طالقانی در آنها به موضوع خداشناسی پرداخته است. او برای درک وجود خداوند، مثال‌هایی را آورده و برای توضیح بیشتر این مبحث، داستانی از سقراط و شاگردش را نیز نقل کرده است.

ادامه مطلب

سلسله سخنرانی‌های رادیویی؛ داستان قهوه‌خانۀ سورات

آیت‌الله طالقانی در سال ۱۳۲۵ به درخواست اداره تبلیغات وقت، مجموعه مطالبی را برای رادیو ارسال کرد که در قالب سلسله برنامه‌هایی از ۱۹ بهمن ۱۳۲۵ تا ۴ تیر ۱۳۲۶ از این رسانه پخش شد. این مطالب توسط گوینده رادیو خوانده می‌شدند و طالقانی متن آن‌ها را بعدا در قالب کتاب «گفتارها» نیز منتشر کرد. این برنامه‌ها در روزگاری پخش می‌شد که عموم متشرعین و روحانیان استفاده از رادیو را دارای اشکال می‌دانستند.
مطلب حاضر متن یکی از این برنامه‌هاست که بیستم فروردین ۱۳۲۶ پخش شده و طالقانی در باب موضوع فطرت و خداشناسی داستانی را دربارۀ دانشمندی اصفهانی نقل کرده است که به علت کفرگویی‌هایش به هندوستان تبعید شده است. او این داستان را در برنامه بعدی، بیست و سوم فروردین، نیز ادامه داده و در پایان سخنان خود را با ترجمۀ آیه‌های ۲۰ و ۲۱ سورۀ بقره به پایان رسانده است.
لازم به ذکر است که «قهوه خانۀ سورات» که در این داستان از آن سخن گفته شده، در اصل نام رمانی از برناردن دوسن پیر (نویسنده فرانسوی قرن هجده میلادی) است که توسط محمدعلی جمال‌زاده به فارسی ترجمه شده است. در این رمان نیز معتقدان ادیان مختلف با هم بحث می‌کنند.

ادامه مطلب

سلسله سخنرانی‌های رادیویی؛ غرور انسان

آیت‌الله طالقانی در سال ۱۳۲۵ به درخواست اداره تبلیغات وقت، مجموعه مطالبی را برای رادیو ارسال کرد که در قالب سلسله برنامه‌هایی از ۱۹ بهمن ۱۳۲۵ تا ۴ تیر ۱۳۲۶ از این رسانه پخش شد. این مطالب توسط گوینده رادیو خوانده می‌شدند و طالقانی متن آن‌ها را بعدا در قالب کتاب «گفتارها» نیز منتشر کرد. این برنامه‌ها در روزگاری پخش می‌شد که عموم متشرعین و روحانیان استفاده از رادیو را دارای اشکال می‌دانستند.
مطلب حاضر، متن یکی از این برنامه‌هاست که در تاریخ سیزدهم فروردین سال ۱۳۲۶ منتشر شده است. آیت‌الله طالقانی در ادامه مطالب قبلی خود دربارۀ «فطرت»، ارزش دانستن فضایل اخلاقی را وابسته به فطرت دانسته و معتقد است ضعف ایمان به خدا، باعث بروز شرک و خرافات می‌شود. او در این خصوص نحس دانستن روز سیزدهم فروردین را مثال زد و سخنان خود را با ترجمۀ آیات اولیۀ سورۀ اسراء به اتمام رساند.

ادامه مطلب

سلسله سخنرانی‌های رادیویی؛ بیابان و مدرسۀ انبیاء

آیت‌الله طالقانی در سال ۱۳۲۵ به درخواست اداره تبلیغات وقت، مجموعه مطالبی را برای رادیو ارسال کرد که در قالب سلسله برنامه‌هایی از ۱۹ بهمن ۱۳۲۵ تا ۴ تیر ۱۳۲۶ از این رسانه پخش شد. این مطالب توسط گوینده رادیو خوانده می‌شدند و طالقانی متن آن‌ها را بعدا در قالب کتاب «گفتارها» نیز منتشر کرد. این برنامه‌ها در روزگاری پخش می‌شد که عموم متشرعین و روحانیان استفاده از رادیو را دارای اشکال می‌دانستند.
مطلب حاضر، متن یکی از این برنامه‌هاست که در تاریخ نهم فروردین ماه ۱۳۲۶ منتشر شده است.در این برنامه طالقانی، به ارتباط فطرت و خداشناسی اختصاص پرداخته و شیوه پیامبران را در دور شدن از محیط عادات برای نزدیک شدن به فطرت خود و خداپرستی شرح می‌دهد. همچنین توضیح می‌دهد که چگونه در طول تاریخ سوءاستفاده از دین باعث ایجاد اوهام، خرافات و شرک شده است.

ادامه مطلب

سلسله سخنرانی‌های رادیویی؛ خداشناسی فطری است

آیت‌الله طالقانی در سال ۱۳۲۵ به درخواست ادارۀ تبلیغات وقت، مجموعه مطالبی را برای رادیو ارسال کرد که در قالب سلسله برنامه‌هایی از ۱۹ بهمن ۱۳۲۵ تا ۴ تیر ۱۳۲۶ از این رسانه پخش شد. این مطالب توسط گوینده رادیو خوانده می‌شدند و طالقانی متن آن‌ها را بعداً در قالب کتاب «گفتارها» نیز منتشر کرد. این برنامه‌ها در روزگاری پخش می‌شد که عموم متشرعین و روحانیان استفاده از رادیو را دارای اشکال می‌دانستند.
مطلب حاضر، متن یکی از این برنامه‌هاست که در تاریخ ششم فروردین ۱۳۲۶ منتشر شده است. آیت‌الله طالقانی در این برنامه به بحث درباره مفهوم «فطرت» پرداخته و درباره دو دسته از عوامل توضیح می‌دهد که فطرت را بیدار یا نور آن را خاموش می‌کنند.

ادامه مطلب

سلسله سخنرانی‌های رادیویی؛ افکار محدود

آیت‌الله طالقانی در سال ۱۳۲۵ به درخواست اداره تبلیغات وقت، مجموعه مطالبی را برای رادیو ارسال کرد که در قالب سلسله برنامه‌هایی از ۱۹ بهمن ۱۳۲۵ تا ۴ تیر ۱۳۲۶ از این رسانه پخش شد. این مطالب توسط گوینده رادیو خوانده می‌شدند و طالقانی متن آن‌ها را بعدا در قالب کتاب «گفتارها» نیز منتشر کرد. این برنامه‌ها در روزگاری پخش می‌شد که عموم متشرعین و روحانیان استفاده از رادیو را دارای اشکال می‌دانستند.
مطلب حاضر، متن یکی از این برنامه‌هاست که در تاریخ ۲۹ اسفند ماه ۱۳۲۵ منتشر شده است. آیت‌الله طالقانی در این سخنرانی به بحث درباره «فطرت» پرداخته و ضمن تاکید بر برتری فطرت نسبت به عقل، از جهت مصون بودن از اشتباه، خداشناسی را نیز امری فطری می‌داند.

ادامه مطلب

سلسله سخنرانی‌های رادیویی؛ احکام فطرت

آیت‌الله طالقانی در سال ۱۳۲۵ به درخواست اداره تبلیغات وقت، مجموعه مطالبی را برای رادیو ارسال کرد که در قالب سلسله برنامه‌هایی از ۱۹ بهمن ۱۳۲۵ تا ۴ تیر ۱۳۲۶ از این رسانه پخش شد. این مطالب توسط گوینده رادیو خوانده می‌شدند و طالقانی متن آن‌ها را بعدا در قالب کتاب «گفتارها» نیز منتشر کرد. این برنامه‌ها در روزگاری پخش می‌شد که عموم متشرعین و روحانیان استفاده از رادیو را دارای اشکال می‌دانستند.
مطلب حاضر، متن یکی از آن برنامه‌هاست که در تاریخ ۲۵ اسفند ماه ۱۳۲۵ منتشر شده است. آیت‌الله طالقانی در این برنامه به بحث درباره «فطرت» پرداخته و با ذکر مثال‌هایی از اعمال غریزی و فطری حیوانات کوشیده است تا ثابت کند هدایت فطرت اشتباه ندارد و جنگ‌ها و اختلافات از جایی شروع می‌شود که انسان‌ها به جای فطرت از عقل خود فرمان می‌برند.عمدۀ حرف دین نیز، توجه دادن به فطرت است.

ادامه مطلب

سلسله سخنرانی‌های رادیویی؛ تعلیم و تربیت اسلامی

آیت‌الله طالقانی در سال ۱۳۲۵ به درخواست اداره تبلیغات وقت، مجموعه مطالبی را برای رادیو ارسال کرد که در قالب سلسلسه برنامه‌هایی از ۱۹ بهمن ۱۳۲۵ تا ۴ تیر ۱۳۲۶ از این رسانه پخش شد. این مطالب توسط گوینده رادیو خوانده می‌شدند و طالقانی متن آن‌ها را بعدا در قالب کتاب «گفتارها» نیز منتشر کرد. این برنامه‌ها در روزگاری پخش می‌شد که عموم متشرعین و روحانیان استفاده از رادیو را دارای اشکال می‌دانستند.
طالقانی در ده جلسه از مجموع جلسات این برنامه‌ها، به بحث درباره تعلیم و تربیت در اسلام پرداخته است که این مطالب بعدها در برخی نشریات مانند آیین اسلام نیز بازنشر شده‌اند. او در جلسه نخست بحث خود را با صحبت از نسبت موضوع تربیت با قوای درونی انسان‌ها آغاز می‌کند و در دومین جلسه که بخشی از آن به مناسبت ولادت پیامبر اسلام به طرح ضرورت مسئله وحدت اختصاص می‌یابد، از نقش محیط بر تربیت انسان‌ها می‌گوید. طالقانی در سومین جلسه مسأله تربیت قوای درونی انسان بر اساس اصول قرآنی را مورد بررسی قرار می‌ده دو در جلسات بعدی با استناد به یافته‌های علمی و بهره‌گیری از زبان تمثیل، مکانیسم دفاعی بدن در مقابل آفات و سموم را تشریح می‌کند و با تأکید بر نقش ایمان در انجام عمل، به واکاوی این امر می‌پردازد که چرا انسان علی‌رغم داشتن علم به مضرات عملی، به انجام آن گرایش دارد. تاکید او در این بحث، ضرر اعمالی همچون مصرف الکل، مواد مخدر و قمار بر بدن انسان و جامعه با استناد به آیات قرآن و برخی از پژوهش‌های علمی است.
لازم به ذکر است که جلسۀ چهارم این سلسله سخنرانی با عنوان «مسئولیت برای حفظ جسم» در یکی از شماره‌های سال ششم نشریۀ آیین اسلام در خرداد ماه ۱۳۲۸ نیز منتشر شده است.

ادامه مطلب

عالم خلقت از نظر قرآن

متن حاضر، سخنرانی آیت‌الله طالقانی است که در نشریه انجمن اسلامی دانشجویان در مهر سال ۱۳۲۵ به چاپ رسیده است. همچنین، در این شماره از این نشریه، سخنرانی‌هایی از مهدی بازرگان و یدالله سحابی نیز منتشر شده است.
طالقانی در این سخنرانی ضمن تشریح نظریه‌های علمی مختلفی که دربارۀ خلقت وجود داشته است، با آوردن آیات قرآنی متعدد تلاش می‌کند که نشان دهد آن نظریه‌ها از قرآن قابل استنباط است. البته، او تأکید دارد که قرآن و دین برای روشن نمودن ظواهر جهان نیامده و این کار خود بشر است که آنها را کشف کند.

ادامه مطلب

نقد خرافه‌گرایی از نظر قرآن

آیت‌الله طالقانی در این مقاله‌ که در سال ۱۳۲۵ در مجلۀ آیین اسلام با عنوان «از نظر قرآن» به چاپ رسیده است، به تفسیرآیۀ ۹۷ سورۀ بقره پرداخته و با استناد به آن، آفات سلطه‌ خرافات و مبدأ ظهور، انتشار و نیز پیامدهای آن را تشریح کرده است.

ادامه مطلب

ترجمه بخشی از کتاب الابطال درباره پیامبر اسلام

کتاب الابطال ردیۀ توماس کارلیل دانشمند اروپایی (قرن نوزدهم) بر دروغین بودن دین اسلام است که آیت‌الله طالقانی آن را ترجمه کرده‌اند. کارلیل این استدلال را عرضه می‌کند که امکان ندارد دین و آیین دروغینی دوازده قرن در میان میلیون‌ها انسان دوام بیاورد و معتقدانش با آن زندگی کرده و حاضر به جانفشانی برای آن باشند. او اصرار دارد که نباید میلیون‌ها مسلمان در طول تاریخ را فریب خورده و نادان دانست.

ادامه مطلب