خطبه‌های طالقانی در نماز عید فطر

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، به پیشنهاد آیت‌الله طالقانی و موافقت امام خمینی(ره) سنت نماز جمعه احیا شد و طالقانی نیز به عنوان امام جمعه تهران، نمازهای باشکوهی را در دانشگاه تهران با حضور جمع زیادی از مردم اقامه کرد. پنجمین جمعه از آغاز اقامه نماز جمعه، مصادف با عید فطر بود بنابراین به جای برگزاری نماز جمعه نماز عید فطر به امامت او برگزار شد. تعدادی از مسوولان عالی‌رتبه کشور نیز در صف نماز حضور داشتند.
دوم شهریور ۱۳۵۸، برابر با اول شوال، نماز عید فطر به امامت آیت‌الله طالقانی در دانشگاه تهران اقامه شد. او در خطبۀ اول ابتدا به توضیح این واقعیت تاریخی پرداخت که پیامبر(ص) پس از فتح مکه تمام امتیازات اجتماعی را ملغی کرد اما بعد از وفات ایشان دوباره آن امتیازها به جامعه برگشت تا زمانی که حضرت علی(ع) به خلافت رسید و دوباره بر لغو امتیازات تاکید کرد. سپس از این موضوع برای توصیف اوضاع ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی بهره گرفت. او همچنین به موضوع نبرد در پاوه و درگیری با حزب دموکرات کردستان پرداخت و اقدامات آنها را محکوم کرد. طالقانی گفت از مردم کرد انتظار دارد مقابل این جریانات بایستند. در خطبۀ دوم نیز با اشاره به فرمان امام خمینی(ره) برای پایان دادن به ناآرامی‌های پاوه تاکید کرد: «فقط کسانی که متعرض جان و ناموس و حیثیت مردم شدند، اینها باید معدوم بشوند.»

ادامه مطلب

سخنرانی شب قدر ۲۱ رمضان ۱۳۵۸

آیت‌الله طالقانی سخنان خود را در مراسم شب قدر سال ۱۳۵۸ مصادف با ۲۳ مرداد، در کاخ سعدآباد با سخنانی دربارۀ لزوم هوشیاری مردم در مقابل بازگشت انسان‌های مستبد که بر مردم حکمرانی و ظلم کنند، آغاز کرد و سپس به مفهوم اجتماع توحیدی پرداخت. همچنین، ایشان نسبت به بازگشت استبداد و مسلط شدن سطه به نام دین هشدار داد. به علاوه، آیت‌الله طالقانی با اشاره به سجایای اخلاقی امام علی (ع) این ملت را بیش از ملت‌های دیگر منتسب به ایشان می‌داند و خون شهدای هفدهم شهریور را ادامه خون امام علی(ع) می‌داند. به همین دلیل از مردم می‌خواهد رویۀ علی را در پیش داشته باشند.

ادامه مطلب

درس‌های قرآنی؛ با قرآن در صحنه (۸)

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، از آیت‌الله طالقانی درخواست شد به ارائه تفسیر قرآن در قالب یک برنامه تلویزیونی بپردازد. این برنامه «با قرآن در صحنه» نام گرفت که با اجرای احمد جلالی از چهارم اردیبهشت تا بیست و پنجم مرداد ۱۳۵۸ از سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش می‌شد. طالقانی درباره این برنامه می‌گوید :« هدف ما از این برنامه این است که حال که در صحنه انقلاب اسلامی حاضر شده‌ایم، و هر کدام از ما در جمهوری اسلامی مسوولیتی بر دوش داریم، قرآن را با خود در صحنه داشته باشیم. پرداختن به قرآن و تطبیق مفاهیم آن با زندگی و ملموس کردن آن نه تنها کارساز و موثر است، بلکه ضامن تداوم این نهضت در آینده نیز هست.»
این مطلب، هشتمین قسمت از برنامه «با قرآن در صحنه» است که طالقانی در آن به ادامۀ تفسیر سورۀ نازعات پرداخته است. او معتقد است که سورۀ نازعات را می‌توان به سه قسمت تقسیم کرد که هر قسمت محتوای خاصی دارد و آهنگ آیات نیز با محتوا متناسب است. آیاتی که طالقانی در این برنامه به آنها پرداخته، مربوط به داستان حضرت موسی (ع) است.

ادامه مطلب

درس‌های قرآنی؛ با قرآن در صحنه (۵)

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، از آیت‌الله طالقانی درخواست شد به ارائه تفسیر قرآن در قالب یک برنامه تلویزیونی بپردازد. این برنامه «با قرآن در صحنه» نام گرفت که با اجرای احمد جلالی از چهارم اردیبهشت تا بیست و پنجم مرداد ۱۳۵۸ از سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش می‌شد. طالقانی درباره این برنامه می‌گوید :« هدف ما از این برنامه این است که حال که در صحنه انقلاب اسلامی حاضر شده‌ایم، و هر کدام از ما در جمهوری اسلامی مسوولیتی بر دوش داریم، قرآن را با خود در صحنه داشته باشیم. پرداختن به قرآن و تطبیق مفاهیم آن با زندگی و ملموس کردن آن نه تنها کارساز و موثر است، بلکه ضامن تداوم این نهضت در آینده نیز هست.»
مطلب حاضر، پنجمین قسمت برنامه «با قرآن در صحنه» است که طالقانی در آن به بحث دربارۀ نقش شخصیت پیامبر اسلام(ص) و به ویژه سعه صدر ایشان در پیشبرد رسالتشان، پرداخته است. او در ادامه کتاب قرآن را هم عامل مهم دیگری در پیشبرد اسلام معرفی کرده از قدرت تأثیرگذاری آن سخن گفته است.

ادامه مطلب

تأکید طالقانی به اهمیت اندیشیدن دربارۀ مسئلۀ فلسطین

آیت‌الله طالقانی در سخنانی که دربارۀ مسئلۀ فلسطین در ۲۵ اردیبهشت ماه سال ۱۳۵۸ در دانشگاه تهران مطرح کرد، پس از تفسیر آیات ابتدایی سوره اسراء، به تحلیل مسائل فلسطین و آیندۀ آن پرداخت. طالقانی اندیشیدن به مسئله مسجدالاقصی و مردم فلسطین را وظیفه هر خداپرستی اعم از مسلمان، مسیحی و یهودی توصیف می کند، چرا که امروز صهیونیسم این مکان مقدس را تنها در تصرف خود می خواهد.

ادامه مطلب

درس‌های قرآنی؛ با قرآن در صحنه (۱)

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، از آیت‌الله طالقانی درخواست شد به ارائه تفسیر قرآن در قالب یک برنامه تلویزیونی بپردازد. این برنامه «با قرآن در صحنه» نام گرفت که با اجرای احمد جلالی از چهارم اردیبهشت تا بیست و پنجم مرداد ۱۳۵۸ از سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش می‌شد. طالقانی درباره این برنامه می‌گوید: «هدف ما از این برنامه این است که حال که در صحنه انقلاب اسلامی حاضر شده‌ایم، و هر کدام از ما در جمهوری اسلامی مسئولیتی بر دوش داریم، قرآن را با خود در صحنه داشته باشیم. پرداختن به قرآن و تطبیق مفاهیم آن با زندگی و ملموس کردن آن نه تنها کارساز و موثر است، بلکه ضامن تداوم این نهضت در آینده نیز هست.»
مطلب حاضر، اولین قسمت از برنامه «با قرآن در صحنه» است که طالقانی در آن به تفسیر آیاتی از سورۀ «نازعات» پرداخته است. او با ارجاع به مبارزۀ موسی با فرعون، عاقبت این طاغوت‌گونگی را سقوط توصیف کرده و مشابهت شرایط انقلابی ایران با آن وضعیت را توضیح داده است.

ادامه مطلب

سخنرانی بر مزار مصدق

چهاردهم اسفند ۱۳۵۷ مصادف با سالگرد درگذشت محمد مصدق- نخست وزیر اسبق ایران و از رهبران نهضت ملی شدن صنعت نفت که با کودتا برکنار شد- دوستداران او فرصت را مغتنم شمردند تا در سایه پیروزی انقلاب اسلامی برای نخستین بار بر سر مزار او گرد هم آیند. تدارکات و برگزاری مراسم به صورت عمده توسط جبهه ملی و جبهه دموکراتیک ملی انجام شد، اما احزاب و شخصیت‌های دیگر نیز از مردم برای حضور در این مراسم دعوت کرده بودند. بنابراین اعضای شورای انقلاب، آیت‌الله طالقانی را به عنوان سخنران این مراسم انتخاب کردند تا با حضور او، از درگیری احتمالی بین نیروهای مختلف سیاسی در محل پیشگیری کنند. جمعیت زیادی در این مراسم حضور یافتند و این تنها مراسم سالگرد مصدق بود که با مجوز رسمی دولت برگزار شد.
طالقانی در سخنرانی خود به این مناسبت، از شخصیت مصدق تجلیل کرد و ضمن بازخوانی مختصر تاریخ ایران از زمان مشروطیت تا انقلاب اسلامی، به تحلیل علت شکست جنبش‌های مردمی از جمله نهضت ملی پرداخت و با تاکید بر ضرورت درس آموزی انقلابیون از این شکست‌ها خواستار حفظ وحدت و کنار گذاشتن اختلاف‌ها در شرایط حساس کشور پس از پیروزی انقلاب شد.

ادامه مطلب

مجموعه سخنرانی‌های «تبیین رسالت برای قیام به قسط»

همزمان با اوج گرفتن حرکت انقلابی مردم ایران، آیت‌الله طالقانی که در آبان‌ماه از زندان آزاد شده بود، طی شش جلسه سخنرانی در مسجد هدایت در آذر و دی‌ماه ۱۳۵۷، به تفسیر آیۀ ۲۵ سورۀ حدید، معروف به آیۀ قیام به قسط، پرداخت.
طالقانی در این جلسات با طرح مسائل بنیادینی چون مفهوم شناخت و ایمان به اصول از تاثیر آموزه‌های قرآنی بر تضعیف نظام استبدادی و تلاش استعمار برای کم کردن نقش قرآن در زندگی، به تشریح معنای قیام و نقش رهبری در آن می پردازد. وی همچنین با تببین رسالت انبیا، از مفهوم قسط در قرآن و تفاوت آن با عدالت اجتماعی در ادبیات چپ نیز سخن می‌گوید و به اهمیت جایگاه مفهوم ناس در این پدیده اشاره دارد.
طالقانی در این جلسات تفسیر که به تناسب موضوع به شرایط روز انقلاب ایران هم اشاره می‌کند، از جایگاه قیام در مکتب انبیا و مسئولیت تک تک افراد جامعه در قبال مسائل اجتماعی برای رسیدن به جامعه قسط صحبت کرده و با پرداختن به دوگانه حزب الله و حزب الشیطان از وضعیت تاریخی نهضت ایران سخن می‌گوید. چیستی حکومت اسلامی و ضرورت وحدت در جامعه مفاهیم دیگری است که طالقانی در ضمن پرداختن به آن‌ها از تاثیر مخرب حرکت‌های کمونیستی و غرب‌گرا در نهضت‌های پیشین مردم ایران می‌گوید. طالقانی هدف قیام به قسط را شکستن هرگونه بت‌گرایی اعم از مکتب‌پرستی و علم‌پرستی توصیف می‌کند و در آخرین جلسه سخنرانی خود که مصادف با سالروز اربعین شهدای کربلا است، از آزادی همه مکاتب در حکومت اسلامی می‌گوید و ضرورت وحدت در شعار و هدف را به تمام نیروهای انقلابی هشدار می‌دهد.

ادامه مطلب

پرتوی از قرآن، جلد ششم؛ تفسیر سورۀ العصر

متن حاضر تفسیر سوره العصر به قلم آیت‌الله طالقانی است که در جلد ششم کتاب «پرتوی از قرآن» آمده است. آیت‌الله طالقانی در تفسیر این سوره سخن قرآن درباره عمر و سرمایه‌های وجودی بحث و مفاهیمی مانند وجدان، ایمان، عمل صالح و توصیه به حق و صبر را پیرامون آن مفهوم مرکزی عمر تفسیر می‌کند.
این جلد که تفسیر بخش دوم جزء سی‌ام است، از سوره اعلی تا سوره ناس را در برمی‌گیرد. تفسیر جزء سی‌ام پس از جزء اول قرآن کریم و در مدت حبس در زندان قصر در نیمۀ دوم دهه چهل به نگارش درآمده و پس از آزادی مؤلف، توسط وی ویرایش و منتشر شده است.
لازم است یادآور شویم کتاب‌های «پرتوی از قرآن» از مهمترین آثار آیت‌الله طالقانی است. او راه رهایی مسلمانان از تفرقه و نیز راه رستگاری انسان را در ناملایمات و گمراهی‌های عصر مدرن بازگشت به قرآن کریم می‌دانست. بنابراین پس از سال‌ها تفسیر شفاهی قرآن بر منبر و در جلسات مختلف، از سال ۱۳۴۱ تصمیم گرفت یک مجموعه تفسیر را به رشته تحریر درآورده و منتشر کند.

ادامه مطلب

پرتوی از قرآن، جلد ششم؛ تفسیر سورۀ الفجر، آیات ۱ تا ۱۴

متن حاضر تفسیر آیات ۱ تا ۱۴ سوره الفجر به قلم آیت‌الله طالقانی است که در جلد ششم کتاب «پرتوی از قرآن» آمده است. آیت‌الله طالقانی در تفسیر این آیات سوگندهای ابتدایی را به شب و سپیده‌دم به تقارن و برخورد خیر و شر و پیروزی حق و خیر تعبیر می‌کند و آیات بعدی را، که از قوم عاد و ثمود و فرعون مثال آورده، پشتیبان همین معنا می‌داند.
این جلد که تفسیر بخش دوم جزء سی‌ام است، از سوره اعلی تا سوره ناس، را در برمی‌گیرد. تفسیر جزء سی‌ام پس از جزء اول قرآن کریم و درمدت حبس در زندان قصر به نگارش درآمده و پس از آزادی مولف، توسط وی ویرایش و منتشر شده است.
لازم است یادآور شویم کتاب‌های «پرتوی از قرآن» از مهمترین آثار آیت‌الله طالقانی است. او راه رهایی مسلمانان از تفرقه و نیز راه رستگاری انسان را در ناملایمات و گمراهی‌های عصر مدرن بازگشت به قرآن کریم می‌دانست. بنابراین پس از سال‌ها تفسیر شفاهی قرآن بر منبر و در جلسات مختلف، از سال ۱۳۴۱ تصمیم گرفت یک مجموعه تفسیر را به رشته تحریر درآورده و منتشر کند.

ادامه مطلب

پرتوی از قرآن، جلد پنجم؛ تفسیر سورۀ النازعات، آیات ۱۵ تا ۲۶

متن حاضر تفسیر آیات ۱۵ تا ۲۶ سوره النازعات به قلم آیت‌الله طالقانی است که در جلد پنجم کتاب «پرتوی از قرآن» آمده است. در این بخش، طالقانی به شرح داستان تاریخی موسی که از منظر قرآن باید مایۀ عبرت قرار گیرد، می‌پردازد و بیان این داستان را در ادامۀ آیات پیشین نوعی انذار می‌داند.
این جلد از این مجموعۀ شش جلدی، تفسیر بخش نخست جزء سی‌ام، از سورۀ نبأ تا سورۀ طارق را در برمی‌گیرد. تفسیر جزء سی‌ام پس از جزء اول قرآن کریم و در مدت حبس در زندان قصر به نگارش درآمده و پس از آزادی مؤلف، توسط وی در سال ۱۳۴۶ ویرایش و منتشر شده است.
لازم است یادآور شویم کتاب‌های «پرتوی از قرآن» از مهمترین آثار آیت‌الله طالقانی است. او راه رهایی مسلمانان از تفرقه و نیز راه رستگاری انسان را در ناملایمات و گمراهی‌های عصر مدرن بازگشت به قرآن کریم می‌دانست. بنابراین پس از سال‌ها تفسیر شفاهی قرآن بر منبر و در جلسات مختلف، از سال ۱۳۴۱ تصمیم گرفت یک مجموعه تفسیر را به رشته تحریر درآورده و منتشر کند.

ادامه مطلب

پرتوی از قرآن، جلد چهارم؛ تفسیر سورۀ آل عمران آیات ۱۴۹ تا ۱۶۳

متن حاضر تفسیر آیات ۱۴۹ تا ۱۶۳ سورۀ آل عمران به قلم آیت‌الله طالقانی است که در جلد چهارم کتاب «پرتوی از قرآن» آمده است. این جلد از این کتاب شامل تفسیر آیاتی از سورۀ آل عمران و سورۀ نساء است.
آیت‌الله طالقانی در تفسیر این آیات که مربوط به ماجرای پس از جنگ احد است به تأکید قرآن بر اهمیت شورا و مشورت می‌پردازد و همچنین بیان می‌کند که پیامبران مستبد نبوده‌اند و می‌کوشیدند راه را بر تکامل جامعه بگشایند.
لازم به ذکر است که کتاب‌ شش جلدی «پرتوی از قرآن» از مهمترین آثار آیت‌الله طالقانی است. او راه رهایی مسلمانان از تفرقه و نیز راه رستگاری انسان را در ناملایمات و گمراهی‌های عصر مدرن، بازگشت به قرآن کریم می‌دانست. بنابراین پس از سال‌ها تفسیر شفاهی قرآن بر منبر و در جلسات مختلف، از سال ۱۳۴۱ تصمیم گرفت یک مجموعه تفسیر را نگاشته و منتشر کند.

ادامه مطلب