پرتوی از قرآن، جلد دوم؛ تفسیر سورۀ بقره، آیات ۱۷۸ تا ۱۸۵

متن حاضر تفسیر آیات ۱۷۸ تا ۱۸۵ سوره بقره به قلم آیت‌الله طالقانی است که در جلد دوم کتاب «پرتوی از قرآن» آمده است. آیت‌الله طالقانی در تفسیر این آیات به شرح حکمت‌های قصاص از منظر قرآن و همچنین برخی احکام ارث و روزه می‌پردازد.
اثر حاضر، جلد دوم این مجموعه است که تفسیر جزء دوم قرآن کریم (آیات ۱۴۳ تا پایان سوره بقره) را در برمی‌گیرد. این جلد پس از تفسیر جزء سی‌ام به رشتۀ تحریر درآمده و نخستین بار در فاصله سال‌های ۱۳۴۶ تا ۱۳۴۸ به چاپ رسیده است.
لازم است یادآور شویم کتاب‌های «پرتوی از قرآن» از مهمترین آثار آیت‌الله طالقانی است. او راه رهایی مسلمانان از تفرقه و نیز راه رستگاری انسان را در ناملایمات و گمراهی‌های عصر مدرن بازگشت به قرآن کریم می‌دانست. بنابراین پس از سال‌ها تفسیر شفاهی قرآن بر منبر و در جلسات مختلف، از سال ۱۳۴۱ تصمیم گرفت یک مجموعه تفسیر را به رشته تحریر درآورده و منتشر کند.

ادامه مطلب

درس‌های قرآنی؛ مجازات زندان در اسلام

آیت‌الله طالقانی زمانی که در زندان به سر می‌برده، به صورت منظم و نیز پراکنده سخنانی پیرامون درس‌آموزی از قرآن و بهره‌گیری از مضامین آن برای زندگی ایراد کرده است که بخش منظم آن در کتاب «پرتوی از قرآن» به صورت تفسیر قرآن و بخش پراکندۀ آن بعدها در بخش «با قرآن در زندان» در کتاب «درس‌های قرآنی» منتشر شده است. بخش اخیر بر اساس یادداشت‌های شخصی محمدمهدی جعفری، از یاران و همراهان طالقانی در زندان، از آن سخنرانی‌ها تهیه شده است و از ۱۹ شهریور ۱۳۴۳ تا ۲۳ اردیبهشت ۱۳۴۴ را در بر می‌گیرد. جعفری در این باره می‌نویسد: «این مطالب را نه می‌توان تقریرات آیت‌الله طالقانی دانست و نه سخنرانی‌های ضبط شدۀ ایشان به حساب آورد. بلکه برداشت‌هایی است، غالباً نقل به مضمون، از این کمترین که گاه برای تکمیل جمله‌ای و مطلبی از خاطرۀ دچار پیری شده و احیاناً به فراموشی افتاده، سود جسته‌ام و گاه نیز از منابعی استفاده شده است.»
مطلب حاضر، متن یکی از این سخنرانی‌هاست که در تاریخ ۲۱ مهر سال ۱۳۴۳ ایراد شده است و آیت‌الله طالقانی دربارۀ برخی حدود اسلامی توضیح داده و تأکید کرده است که مجازات حبس در اسلام وجود ندارد.

ادامه مطلب

سلسله جلسات تفسیر قرآن برای انجمن اسلامی دانشجویان (از ۲۶ شهریور ۱۳۲۷ تا ۱۸ تیر ۱۳۲۸)؛ تفسیر سورۀ بقره، جلسه سی‌وششم تا چهل‌ویکم: تاریخ یهود (۳)

آیت‌الله طالقانی از روزهای ابتدایی تأسیس انجمن اسلامی دانشجویان ارتباط نزدیکی با این تشکل داشت. او از سال ۱۳۲۶ تا سال ۱۳۲۸ با هدف تفسیر قرآن برای دانشجویان جلساتی برگزار کرد و بعد از آن نیز از این دست جلسات برای آنها تشکیل داد.
متن حاضر اقتباسی از محتوای جلسات سی‌وششم تا چهل‌ویکم سخنرانی طالقانی در همین سلسله جلسات است که در شماره‌های مسلسل ۲۱۷، ۲۳۳، ۲۴۲، ۲۴۴، ۲۴۵ و ۲۵۰ نشریۀ آیین اسلام به چاپ رسیده است.
طالقانی در این جلسات، در ادامۀ تفسیر سورۀ بقره به شرح تاریخ یهودیان ادامه می‌دهد و داستان رسیدن دستور کشتن یک گاو، پرس‌وجوهای بهانه‌جویانه بنی اسرائیل دربارۀ ظاهر گاوی که باید ذبح شود و ارتباط این دستور به ماجرای کشته شدن یک نفر در بنی اسرائیل و پیدا نشدن قاتل می‌پردازد و البته، از این داستان نتایج حائز اهمیتی می‌گیرد.
لازم است یادآوری شود که هفته‌نامه آیین اسلام به مدیریت مسئولی نصرت‌الله نوریانی از مهم‌ترین نشریات مذهبی-سیاسی دوره پهلوی دوم محسوب می‌شود که در حد فاصل سال‌های ۱۳۲۳ تا ۱۳۳۴ منتشر می‌شد. همچنین چهار شمارۀ این نشریه نیز پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۸ انتشار یافت. از آیت‌الله طالقانی مقالات و گزارش سخنرانی‌های متعددی در دوره اول انتشار این نشریه دیده می‌شود.

ادامه مطلب