حضرت آیت‌الله طالقانی در يك مصاحبۀ مطبوعاتی که با شرکت خبرنگاران داخلی و خارجی در منزل ایشان انجام شد، به سؤالات آنان پاسخ دادند.
یکی از خبرنگاران خارجی سؤال کرد: «دادگاه‌های انقلابی چرا در ملأعام قرار نمی‌گیرد و چرا به متهمین اجازه نمی‌دهند که برای خودشان وکیل بگیرند؟»
آیت‌الله طالقانی گفتند: «در همۀ کشورهای انقلابی هزاران نفر در روزهای اول انقلاب اعدام می‌شوند. اگر ما می‌خواستیم مانند همۀ کشورهای انقلابی عمل کنیم، با عصبانیتی که مردم ما از عوامل رژیم سابق داشتند، باید روزی صد نفر را اعدام کنیم از ابتدای سقوط رژیم تا به حال. من خیلی در این محاكمات وارد نیستم و نمی‌خواهم دخالت کنم ولی در روزنامه‌ها که می‌بینم و می‌خوانم اکثر اینها را که می‌شناسم دستشان به خون جوانان ما آلوده است و هزاران شهود عینی برای مجرمیت آن‌ها در میان مردم موجود است. احتياج به آن طرز روش دادگاه‌های معمول هیچ نیست. از جهت دیگر کسی وکالت آن‌ها را قبول نمی‌کند، حتی آن وکلای عادی و بی‌تفاوت نیز در خودشان احساس شرمندگی می‌کنند و قدرت دفاع ندارند. دربارۀ مخفی بودن اینها، اولاً مخفی نیست و عده‌ای در آن‌جا هستند و در روزنامه‌ها هم نوشته می‌شود و اگر بخواهند در این شرایطی که دستگاه‌ها و مأمورین رژیم سابق در تلاش و فعالیت هستند با کمک پلیس‌های مخفی خارجی آمریکا و اسرائیل خطراتی در پیش است شاید علت اینکه آشکار نمی‌کنند از جهت امنیتی باشد. ولی گفته‌های اینها، دلائل جرم آن‌ها در روزنامه‌ها منعکس می‌شود. متأسفانه، قريب يك دهه یا بیشتر است که در ایران در رژیم سابق دائماً دادگاه‌های مخفی فعالیت داشته و دسته دسته می‌کشتند و نه علل جرمش برای مردم معلوم بوده و نه هم شهود عینی در آن حضور داشتند و از شما غربی‌ها هم هیچ وقت اعتراض ندیدیم و حالا هم سر و صدا راه می‌اندازند. در کشورهای غربی آن‌ها که منافعشان به خطر افتاده این را يك نقطه ضعفی برای ما کرده مشغول تبلیغات در دستگاه‌ها و رسانه‌های عمومی‌شان هستند.»
تکلیف جانیان و آدمکشان
سؤال شد «چرا آن‌ها را به مرگ محکوم می‌کنید و چرا به حبس ابد محکوم نمی‌شوند.»
آیت‌الله طالقانی پاسخ دادند: «در قانون اسلام اساساً مسئلۀ زندان و محکومیت زندان به صورتی که در دنیا معمول است، نیست و اینها دلایلی دارد که من بارها گفتم و خواهم گفت که زندان اساساً جنایتی است برای افراد. چون کسی که جانی و آدمکش باشد و مفسد در زمین و قابل اصلاح نباشد، در همۀ دنیا محکوم به مرگ است. بعضی از کشورهایی هم که قانون اعدام را ندارند به صورت دیگر مردم را می‌کشند. اسرائیل مثلاً مدعی است که قانون اعدام ندارد. فلسطینی‌ها را در کوی و برزن و هر جا شکار می‌کنند. مردم بی‌گناه جنوب لبنان را زن و کودك و زارع و کاسب را زیر بمب‌ها از بین می‌برد، بدون اینکه گناهی داشته باشند و با آمریکای به اصطلاح آزادی‌خواه -به عقیدۀ شما- روی این اصل همۀ آدمکش‌ها آن هم نه آدمکش فردی بلکه آدمکش حرفه‌ای باید در زندان‌ها پذیرایی بشوند و از نظر تغذیه و بهداشت و وسایل زندگی تأمین باشند، يك روز هم باز می‌آیند بیرون و کارهایشان را از سر بگیرند. آیا این درست است؟ بگویید اگر شما بودید با این جانی‌ها چکار می‌کردید؟ این همه جوان‌ها را از بین بردند، نفس‌ها را حبس کردید؟ این همه جوان‌ها را برای يك کتاب پی در پی حکم اعدام صادر می‌کردند و يك عده از بهترین جوان‌های ما هنوز مفقودالاثر هستند و معلوم نیست چه بلایی سرشان آمده. این اعمال به دست همین کسانی که اعدام شدند، صورت گرفت.
مجال برای همۀ هست
خبرنگار رادیو تلویزیون اطریش پرسید: «در حال حاضر گروه‌هایی مانند چپی‌ها با این طرز رفراندم موافق نیستند و حتی خود جنابعالی و آیت‌الله شریعتمداری هم چندان موافقتي نداشتيد. در حال حاضر نظر شما در این مورد چیست؟»
آیت‌الله طالقانی: «موضوع رفراندم همین است که اعلام شده یعنی جمهوریت اسلامی و این برای تسریع کار بهترین روش است و بعد مجال برای گروه‌های دیگر هم هست که در مجلس مؤسسان و مجلس شورا بتوانند نمایندگان خودشان را تعيين کنند و اگر با توجه به افکار عمومی مردم نوع دیگری از حکومت خواستند [به] وسیلۀ نمایندگانشان آن را اعلام می‌کنند. هیچ مانع و مزاحمی هم برای گروه‌های دیگر نیست. این خواست يك مرجع دینی نیست بلکه خواست عموم مردمی است که در تهران و شهرستان‌ها همه جا در راهپیمایی‌هایشان به جمهوری اسلامی تمایل نشان داده‌اند. البته يك گروه‌های خاصی هم هستند که به ایسم‌ها و پسوندهای غيرمفهوم برای مردم چسبیده‌اند و همانطور که گفتم پسوندهایشان را برای ملتی که سال‌ها زیر فشار دیکتاتوری قهار و استبداد و استعمار خارجی بوده تغییر بدهند. دمكراتيك غربی از نظر اسلام يك حكومت مردمی نیست و به نفع مردم هم نیست. آنچه که غربی است شما می‌دانید چهره‌ای استعمارگر دارد. بر همۀ مردم مسلط و با تبلیغات دروغین مردم را مي‌فريبند و حکومت‌های استعمارگری که مردم را به خون کشیدند و مردم را زبون کردند، منبعث از همین دمکراسی است و از طرف دیگر، فحشاء و بی‌بندوباری که در غرب و در آمریکا به خصوص هست. من به وضوح می‌بینم دیری نخواهد پایيد که آن‌ها را منهدم خواهد کرد. چون جمهوری اسلامی بر طبق معیارهای اخلاقی و انسانی و آزادی همه مردم است، نه يك گروه یا دسته خاصی. برای انتخاب دولت و حتی بالاتر از دولت رهبری‌های عقیدتی، فکری و ایدئولوژيك.»
از آیت‌الله طالقانی سؤال شد: «قرار است هیأتی به نمایندگی «جنبش رهایی‌بخش اریتره» به ایران بیایند نظر شما در این مورد چیست؟»
حضرت آیت‌الله طالقانی گفت: «بله، ملتی هستند که حق‌شان پایمال شده ما هم حرف‌هایشان را گوش می‌دهیم و آن‌ها مهمانان ما هستند.»
انحرافی نمی‌بینم
خبرنگار دیگری پرسید: «در شرایط حاضر و بعد از پیروزی انقلاب ما هدف مبارزه بر علیه امپریالیسم بود، آیا شما فکر نمی‌کنید مردم و دولت تا حدی از مسير مبارزات خودشان منحرف شده باشند و این انحراف را به وسیلۀ توطئه‌های امپریالیسم نمی‌دانید؟»
آیت‌الله پاسخ داد: «من احساس انحراف نمی‌کنم فقط قبل از این، يك دورۀ درگیری بود و حالا دورۀ سازندگی است و مبارزات شصت، هفتاد سالۀ اخیر از زمان آغاز مشروطیت و مبارزات مرحوم مدرس، مسئله ملی شدن نفت، اساس تفکر ما و همۀ مردم آزادی‌خواه ایران بر این مبنا بوده که ما کشوری داشته باشيم غیرمتعهد. به هر حال، «تز ما» از اول این بود که نسبت به هیچ کشوری تعهد خاصی را نخواهیم پذیرفت (مبارزه منفی).
قبل از آمدن رضاخان که ایران تحت فشارهای خارجی قرار داشت آزادی‌خواهان، مذهبی‌ها و ملی‌های اصیل با نفوذ هر يك از اینها مبارزه کرد و همین‌طور ادامه داشت. دکتر مصدق هم که مسئلۀ ملی شدن نفت را پیش کشید برای این بود که مسئلۀ نفوذ امپریالیسم را که از طريق نفت قدرتش را بر مردم تحمیل می‌کرد و در تمام امور داخلی ما انگلیس و آمریکا دخالت می‌کردند، از بین ببرد. این يك مسئلۀ اساسی است و هیچ کس نمی‌تواند از آن منحرف شود. اگر با بعضی گروه‌های چپ مخالفت می‌کنیم، برای اینکه آن‌ها خواه‌ناخواه کشیده می‌شوند به يك جهت و ما نمی‌خواهیم این‌طور بشود و می‌خواهیم در صراط مستقيم خودمان حرکت کنیم و هر کس هم از این مسیر منحرف شود تا آن‌جا که می‌توانیم جلوی این انحراف را خواهیم گرفت.»
موضع‌گیری نکردند
آیت‌الله طالقانی در جواب یکی از خبرنگاران در مورد نقش مجاهدین و فداییان در دولت و امور کشور گفتند: «در مقابل اینها هیچ‌وقت ما و رهبری روحانیت و رهبران مذهبی موضع‌گیری نکردند. مگر اینکه بخواهند در برابر این انقلاب، انقلابی ایجاد کنند و مانع پیشرفت انقلاب شوند در اثر درگیری‌ها. پشت سر آن‌ها عوامل ارتجاع امپریالیسم و ساواك و سيا و اسرائیل تحریکاتی می‌کنند و ملت ایران حاضر نیست در مقابل تحریکات سکوت کند. حرف‌شان را بزنند، ولی در مسیر انقلاب. تزشان را نشان بدهند، ولی در مسیر انقلاب. گروه‌هایشان را هر طوری می‌توانند به حرکت درآورند ولی در مسیر انقلاب ما هنوز در حال انقلاب هستیم و دنباله‌ها و عوامل خارجی در حال تحرک هستند و قطع نشد و ما مي‌بينيم يك عده زن‌های ما، جوان‌های ما که واقعاً اخلاص دارند، آلت دست قرار می‌گیرند. این برای من محسوس است. برای مثال مسئله حجاب که مهم نبود، بهانه کردند بعد هم ثابت شد که محرك اینها کسی است و از کجاست. همین‌طور گروه‌های دیگر، اگر خواست آن‌ها عدالت اجتماعی است و اگر طرفداری از کارگر و همۀ قشرهای محروم و یا به اصطلاح قرآن مستضعفین است، همان است که ما می‌خواهیم. پس بیایند در انقلاب همکاری کنند. کار تولیدی صورت بدهند. این کارها بیشتر دارد جلوی حرکت خدمت به محرومین را می‌گیرد و این برخلاف شعاری است که می‌دهند. اگر واقعاً شعارشان خدمت به مردم است، داد و فریاد ندارد. شعار يك وقتی داده می‌شد، در مقابل دولتی که تا دندان مسلح بود و همه صداها را خفه می‌کرد. به جای اینکه کارخانه‌ها را بعضی‌ها تحريك می‌کنند، این کارخانه‌ها مال این‌هاست؛ محصولش مال این‌هاست. چرا تحريك می‌کنند؟! بگذارند کارخانه‌ها راه بیفتد و تولید کنند.»
شرکت در تدوین قانون اساسی
آیت‌الله طالقانی در مورد روش رادیو و تلویزیون گفتند: «ممکن است نواقصی داشته باشد ولی من همیشه به سهم خودم تأکید کردم که آنچه در اجتماع مطرح می‌شود و هست، واقعیاتی که هست منعکس کنند. همانطور که به شما خبرنگاران روزنامه‌ها همین تأكيد را می‌کنم.»
حضرت آیت‌الله طالقانی در جواب سؤال خبرنگاری دربارۀ شرکت گروه‌ها و احزاب مختلف در تدوین قانون گفتند: «مردم ما به آن حد رشد رسیده‌اند که بخواهند دربارۀ قانونی که باید آیندۀ مملکت را حفظ کند، رأی بدهند. قانون اساسی بدهند. قانون اساسی نوشته می‌شود. در رأی مردم گذاشته می‌شود. این جنبۀ تخصصی دارد. ولی اگر برخلاف مصالح عموم بود می‌توانند جلویش را بگیرند.
گروه‌های مختلف هم اگر در اصول با ما مخالف باشند نمی‌توانند در تدوین قانون اساسی شرکت کنند. ما جمهوریت اسلامی می‌خواهیم و قانون سیاسی هم بر طبق جمهوریت و اسلامی است. این خواستۀ اکثریت مردمی است که انقلاب کردند و انقلاب را رهبری کردند. ما حقوق دیگران را نادیده نمی‌گیریم. در جمهوریت می‌توان بحث کرد که چقدر حق مردم را تأمین می‌کند ولی اسلامی بودن آن را نمی‌توان تغيير داد.»
آیت‌الله طالقانی تأکید کردند که «در اصول و به طور کلی باید تضادهای طبقاتی و استثمار افراد از بین برود و گروه‌های مختلف نیز می‌توانند در ارائۀ زیربنای اقتصادی و تدوین قانون اساسی چنان که در جهت اسلام باشد، شرکت کنند.»
فشردۀ قانون اساسی
آیت‌الله طالقانی در مورد قوانین و مسائلی از قبیل قانون حقوق بشر از نظر اسلام که از ایشان سؤال شده بود، گفتند: «هر چیز که انسانی است مورد قبول اسلام نیز هست.»
سؤال شد: «چند روز دیگر تا رفراندوم نمانده است، شما فکر می‌کنید قانون اساسی را به چه صورت می‌توان در خدمت مردم گذاشت؟»
حضرت آیت‌الله طالقانی گفتند: «امکان دارد قبل از اعلام رفراندم فشردۀ قانون اساسی در اختیار مردم قرار گیرد.»
توطئه‌ها
آیت‌الله طالقانی در مورد توطئۀ سازمان‌های سیا و ساواك و تظاهرات مشکوکی که علیه مطبوعات صورت می‌گیرد اظهار داشتند: «من یقین دارم که دست عوامل خارجی در کار است و شواهدی هم موجود است که این را ثابت می‌کند.
شما فرض کنید «سیا» و «ساواك» نباشند همین عوامل رژیم گذشته که جلوی عیاشی و چپاول‌گری‌شان گرفته شده، ساکت نخواهند نشست و علاوه بر اینکه «سيا» و «ساواک» هم با آن‌ها همکاری می‌کنند و منافعی که از غرب در اینجا محدود شده و یا از بین رفته است. مستشارانی که در اینجا بودند، تنها نبودند. آن‌ها عده‌ای برای خودشان به چهرۀ ایرانی گذاشتند و خودشان چهرۀ آمریکایی داشتند و فرار کردند. مردم باید هوشیار باشند و آن‌هایی که تحت تأثیر این تحریکات قرار می‌گیرند باید آگاه‌شان کرد و آن‌هایی که سوءنیت دارند باید شناخته شوند. نه حالا قبل از اینکه انقلاب پیروز شود. شما ملاحظه می‌کردید کسانی که می‌رفتند، مغازه‌ها را آتش می‌زدند، افراد مشکوک بودند. من خودم بارها این خطر را اعلام کردم. مثلاً کشتاری که در دانشگاه شد، چه کسی رفت مجسمه را در آن شرایط پایين بياورد؟
اشخاص مشكوك برای این که بهانه‌ای بدهند بدست رژیم و بعد هم آن‌ها را به گلوله ببندند و مردم را مرعوب کنند. به هرحال، این دنباله‌ها و اذناب هست و قرآن هم اسم اینها را «ادبار» گذاشته است، یعنی دنباله‌ها که آیه‌ای هم در این مورد هست.»
سئوال شد «در شرایط فعلی دولت را چگونه راهنمایی می‌کنید؟»
آیت‌الله طالقانی گفتند: «دولت احتیاج به راهنمایی دارد. برنامه‌اش معین است. اگر بگذارند و اگر هم جایی اشتباه بکند ما تذکر می‌دهیم در همه موارد. این نه فقط حق من که حق تمامی ملت است.»
آزادی گروه‌ها
حضرت آیت‌الله طالقانی در مورد آزادی گروه‌های مختلف گفتند: «همۀ گروه‌ها آزاد بوده و خواهند بود که عقایدشان را مطرح کنند و این مردم هستند که باید راه‌شان را انتخاب کنند. در زمینۀ مشکلات کارگران از قبیل مشکلات مسکن و غیره.»
آیت‌الله گفتند: «اولین برنامۀ ما همین است که مشکل مسکن حل شود که این مشکل بیشتر در تهران است که از دهات و اطراف در تهران جمع شدند و وسایل کم و زمین‌ها گران شد. بورس بازی شروع شد. زمین‌های مردم، زمین‌های موات افتاد در مسئله بورس و غارتگران شروع کردند از این راه استفاده کردن و مضيقه مسکن بیشتر شد.
من عقیده‌ام این است که باید خانه‌های نیم‌ساخته که در تهران است، ساخته شود و مسئلۀ مسکن حل بشود و يك عده‌ای هم که اینجا (تهران) کاری ندارند چون بعضی از اداره‌ها به وسیلۀ باج سبیل باز می‌شد، از این به بعد اینها بیکار می‌شوند، بروند دنبال بیل‌زدن، عوض پشت میز نشستن و مزاحم مردم بودن. تا هم تولید زیاد شود و هم مسئله مسکن حل شود.»
آیت‌الله طالقانی در پاسخ یکی از خبرنگاران خارجی که پرسیده بود: «چنان‌که قوانین مملکتی مثلاً قانون سقط جنین در پارلمان با اکثریت آراء مورد تأئید قرار گیرد، شما چه می‌کنید؟»، گفتند: «هیچ قانونی برخلاف اسلام از مجلس نخواهد گذشت و اگر چنین شود ما آن پارلمان را طرد خواهیم کرد.»
آیت‌الله طالقانی در پایان مصاحبۀ مطبوعاتی در مورد یکی از مصاحبه‌های قبلی‌شان توضیح دادند که چندی پیش از قول من در روزنامه‌ها منعکس شد که امام موسی صدر شهید شده است. در حالی که این تنها يك حدس شخصی بود و در پی این اشتباه عدۀ زیادی از علاقه‌مندان این شخصیت عالم اسلام از من می‌خواستند که اطلاعاتی در اختیار آن‌ها قرار دهم. ولی به هرحال، ما در حال تحقيق هستیم و امیدواریم در قید حیات باشند.»
روزنامه اطلاعات شنبه ۲۶ اسفند ۵۷
//پایان متن
نسخه صوتی موجود نیست.
نسخه ویدئویی موجود نیست.
آدرس: تهران – میدان هفت تیر – ابتدای اتوبان مدرس – پلاک 10 واحد 1
تلفن:88846589-021
طراحی و اجرا: pixad