خطبه‌های طالقانی در نماز عید فطر

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، به پیشنهاد آیت‌الله طالقانی و موافقت امام خمینی(ره) سنت نماز جمعه احیا شد و طالقانی نیز به عنوان امام جمعه تهران، نمازهای باشکوهی را در دانشگاه تهران با حضور جمع زیادی از مردم اقامه کرد. پنجمین جمعه از آغاز اقامه نماز جمعه، مصادف با عید فطر بود بنابراین به جای برگزاری نماز جمعه نماز عید فطر به امامت او برگزار شد. تعدادی از مسوولان عالی‌رتبه کشور نیز در صف نماز حضور داشتند.
دوم شهریور ۱۳۵۸، برابر با اول شوال، نماز عید فطر به امامت آیت‌الله طالقانی در دانشگاه تهران اقامه شد. او در خطبۀ اول ابتدا به توضیح این واقعیت تاریخی پرداخت که پیامبر(ص) پس از فتح مکه تمام امتیازات اجتماعی را ملغی کرد اما بعد از وفات ایشان دوباره آن امتیازها به جامعه برگشت تا زمانی که حضرت علی(ع) به خلافت رسید و دوباره بر لغو امتیازات تاکید کرد. سپس از این موضوع برای توصیف اوضاع ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی بهره گرفت. او همچنین به موضوع نبرد در پاوه و درگیری با حزب دموکرات کردستان پرداخت و اقدامات آنها را محکوم کرد. طالقانی گفت از مردم کرد انتظار دارد مقابل این جریانات بایستند. در خطبۀ دوم نیز با اشاره به فرمان امام خمینی(ره) برای پایان دادن به ناآرامی‌های پاوه تاکید کرد: «فقط کسانی که متعرض جان و ناموس و حیثیت مردم شدند، اینها باید معدوم بشوند.»

ادامه مطلب

سخنرانی عید قربان در زندان قصر

اثر حاضر، متن سخنرانی آیت‌الله طالقانی به مناسبت عید قربان است که در سوم اردیبهشت ماه ۱۳۴۳ و پس از نماز عید، در بند چهار زندان قصر ایراد شده است. او در این سخنرانی پس از شرح معنای عید و انواع آن، به تفصیل درباره اعمال حج و معانی آنها و نیز جایگاه عید قربان توضیح می‌دهد. طالقانی سخنانش را با بحث دربارۀ نسبت قیام امام حسین(ع) و حج به پایان می‌رساند.

ادامه مطلب

طبایع‌الاستبداد کواکبی

در مقالۀ حاضر آیت‌الله طالقانی در سال ۱۳۳۹، خلاصه‌ای از کتاب طبایع‌الاستبداد نوشتۀ عبدالرحمان کواکبی را که شرحی است از ویژگی‌های استبداد و فرد مستبد ارائه کرده است. همچنین، ایشان کتاب دیگری از کواکبی را به نام «ام‌القری» معرفی کرده است.

ادامه مطلب

ترجمۀ مناسک حج

آیت‌الله طالقانی کتاب مناسک حج را در سال ۱۳۳۴ به فارسی ترجمه کرده است. این کتاب منسوب به زید شهید است که بنا بر مقدمۀ علامه شهرستانی از امام سجاد (ع) به وی رسیده است. علامه شهرستانی در مقدمۀ این کتاب اسناد و اعتبار آن را بررسی و تأیید کرده است و آیت‌الله طالقانی نیز در مقدمه‌ای که بر ترجمۀ فارسی آن نوشته تأکید دارد که برخی از احکام احرام و حج که عموم فقها ذکر نموده‌اند در این کتاب نیامده و به موارد مقتضی در پانویس اشاره خواهد شد. ولی متأسفانه بخش زیادی از پانویس‌ها در نسخه موجود افتاده و قابل دسترسی نیستند.
آیت‌الله طالقانی در سال ۱۳۳۱ به حج رفت و خاطرات این سفر را در کتابی با نام «به سوی خدا می‌رویم» منتشر کرد و سپس به ترجمۀ این کتاب مشغول شد.

ادامه مطلب

به سوی خدا می‌رویم؛ در راه مدینه

متن حاضر بخش دهم کتاب «به سوی خدا می‌رویم» نوشتۀ آیت‌الله طالقانی است. طالقانی در این بخش از کتابش، ماجرای وداع با مکه و حرکت به سمت مدینه را شرح می‌دهد.
لازم به یادآوری است که این کتاب حاصل سفر حج آیت‌الله طالقانی در تابستان سال ۱۳۳۱ است. او در این سفر یادداشت‌هایی می‌نویسد که یک سال بعد به صورت کتاب منتشر می‌شود. کتاب با شرح ماجرای ساخته شدن خانه خدا با استناد به آیات قرآن کریم، آغاز شده و در ادامه پس از توضیحاتی درباره آداب حج، سفرنامه حج آیت‌الله طالقانی آمده است. نویسنده در شرح سفر خود، به فراخور رویدادها گاهی به حوادث تاریخ اسلام نیز می‌پردازد و در مواردی فلسفه اعمال حج را توضیح می‌دهد.

ادامه مطلب

به سوی خدا می‌رویم؛ از مکه تا عرفات

متن حاضر بخش هفتم کتاب «به سوی خدا می‌رویم» نوشتۀ آیت‌الله طالقانی است. در این بخش از کتاب، طالقانی سفرش را از زمان ورود به مکه تا زمانی که به صحرای عرفات می‌روند، شرح می‌دهد.
لازم به یادآوری است که این کتاب حاصل سفر حج آیت‌الله طالقانی در تابستان سال ۱۳۳۱ است. او در این سفر یادداشت‌هایی می‌نویسد که یک سال بعد به صورت کتاب منتشر می‌شود. کتاب با شرح ماجرای ساخته شدن خانه خدا با استناد به آیات قرآن کریم، آغاز شده و در ادامه پس از توضیحاتی درباره آداب حج، سفرنامه حج آیت‌الله طالقانی آمده است. نویسنده در شرح سفر خود، به فراخور رویدادها گاهی به حوادث تاریخ اسلام نیز می‌پردازد و در مواردی فلسفه اعمال حج را توضیح می‌دهد.

ادامه مطلب

سلسله جلسات تفسیر قرآن برای انجمن اسلامی دانشجویان (از ۲۰ آذر تا ۴ دی ۱۳۲۶)؛ تفسیر سورۀ بقره، جلسه هفدهم تا نوزدهم: یهودیان مدینه

آیت‌الله طالقانی از روزهای ابتدایی تأسیس انجمن اسلامی دانشجویان ارتباط نزدیکی با این تشکل داشت. او از سال ۱۳۲۶ تا سال ۱۳۲۸ با هدف تفسیر قرآن برای دانشجویان جلساتی برگزار کرد و بعد از آن نیز از این دست جلسات برای آنها تشکیل داد.
متن موجود اقتباسی از محتوای جلسۀ هفدهم تا نوزدهم این سلسله سخنرانی است که در شماره‌های مسلسل ۱۸۵ تا ۱۸۷ نشریۀ آیین اسلام در همان ایام به چاپ رسیده است. طالقانی در این سه جلسه دربارۀ نوع ارتباطی که یهودیان با دین اسلام و جامعۀ اسلامی در مدینه برقرار کردند، صحبت می‌کند.
طالقانی در جلسۀ هجدهم بر اساس تفسیر آیات قرآن به موضوع هدایت‌شدگان و آنها که از هدایت و دین بیزارند، می‌پردازد و سپس، دربارۀ یهودیان در زمان ظهور اسلام بحث می‌کند. او می‌گوید که چون در کتاب یهودیان وعدۀ ظهور پیامبری داده شده بود، گروهی از آنها برای کشف پیامبر جدید به سمت یثرب مهاجرت کرده بودند و قرآن نیز با یادآوری داستان موسی و قوم یهود به آنها کوشیده که آنها را به اسلام دعوت کند.
لازم است یادآوری شود که هفته‌نامه آیین اسلام به مدیریت مسئولی نصرت‌الله نوریانی از مهم‌ترین نشریات مذهبی-سیاسی دوره پهلوی دوم محسوب می‌شود که در حد فاصل سال‌های ۱۳۲۳ تا ۱۳۳۴ منتشر می‌شد. همچنین چهار شمارۀ این نشریه نیز پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۸ انتشار یافت. از آیت‌الله طالقانی مقالات و گزارش سخنرانی‌های متعددی در دوره اول انتشار این نشریه دیده می‌شود.

ادامه مطلب

سلسله سخنرانی‌های رادیویی؛ بانوی اسلام

آیت‌الله طالقانی در سال ۱۳۲۵ به درخواست اداره تبلیغات وقت، مجموعه مطالبی را برای رادیو ارسال کرد که در قالب سلسله برنامه‌هایی از ۱۹ بهمن ۱۳۲۵ تا ۴ تیر ۱۳۲۶ از این رسانه پخش شد. این مطالب توسط گوینده رادیو خوانده می‌شدند و طالقانی متن آن‌ها را بعدا در قالب کتاب «گفتارها» نیز منتشر کرد. این برنامه‌ها در روزگاری پخش می‌شد که عموم متشرعین و روحانیان استفاده از رادیو را دارای اشکال می‌دانستند.
مطلب حاضر، متن یکی از این برنامه‌هاست که در تاریخ شانزدهم فروردین سال ۱۳۲۶، مصادف با روز وفات حضرت فاطمه زهرا(س) ، منتشر شده است. آیت‌الله طالقانی این مطلب را با مقدمه‌ای دربارۀ جایگاه زن در قرآن و سیره پیامبر(ص) آغاز کرده و سپس به شرح زندگانی آن حضرت به عنوان دختر پیامبر، همسر امام علی(ع) و نیز در مقام مهم مادری پرداخته است. او این مبحث را با ذکر خطبه‌ای که حضرت فاطمه(س) در روزهای پایانی عمر خود در جمع زنان مدینه ایراد کردند، به پایان رسانده است.

ادامه مطلب