درس‌های قرآنی؛ با قرآن در صحنه (۷)

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، از آیت‌الله طالقانی درخواست شد به ارائه تفسیر قرآن در قالب یک برنامه تلویزیونی بپردازد. این برنامه «با قرآن در صحنه» نام گرفت که با اجرای احمد جلالی از چهارم اردیبهشت تا بیست و پنجم مرداد ۱۳۵۸ از سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش می‌شد. طالقانی درباره این برنامه می‌گوید :« هدف ما از این برنامه این است که حال که در صحنه انقلاب اسلامی حاضر شده‌ایم، و هر کدام از ما در جمهوری اسلامی مسوولیتی بر دوش داریم، قرآن را با خود در صحنه داشته باشیم. پرداختن به قرآن و تطبیق مفاهیم آن با زندگی و ملموس کردن آن نه تنها کارساز و موثر است، بلکه ضامن تداوم این نهضت در آینده نیز هست.»
مطلب حاضر، هفتمین قسمت از برنامه « با قرآن در صحنه» است که طالقانی در آن ضمن رد تفسیر به رأی، بر ضرورت و صحت تفسیر قرآن منطبق با روز تأکید کرده و تفسیر آیات ابتدایی سورۀ نازعات را ادامه داده است. او همچنین در این برنامه از این که تدبیر امور بعد از انقلاب آن گونه که باید به مردم سپرده نشده نیز گلایه کرده و شوراها را به عنوان راهی برای سپردن امور به خود مردم پیشنهاد داده است.

ادامه مطلب

حق مشارکت مردم در تعیین سرنوشت خود

در کنفرانس خبری که دوم خرداد ماه ۱۳۵۸ انجام شده است، آیت‌الله طالقانی با تاکید بر اینکه مطابق با آموزه‌های قرآنی مردم حق تسلط بر سرنوشت خود را دارند، بحث شوراها شهری و روستایی را بر سایر مباحث نظام اسلامی پس از انقلاب متقدم توصیف کرد. ایشان همچنین در این مصاحبه مفصل توضیحات مهمی دربارۀ مسائلی چون دیدار با رهبر انقلاب، تشکیل مجلس بررسی قانون اساسی، ملی‌کردن زمین‌ها، رباخواری، رابطه با آمریکا، اقدامات دولت موقت، نقش روحانیت در سیاست، نقش جوانان در انقلاب ایران، ویژگی مطبوعات، همکاری ایران با کشورهای اسلامی، آزادی مشارکت افراد در انتخابات، مدیریت رادیو و تلویزیون بعد از انقلاب، تقاضای عفو عمومی و سازماندهی مجدد جبهه ملی مطرح کرد.

ادامه مطلب

طرح پیشنهادی آیت‌الله طالقانی برای تشکیل شوراهای محلی

دفتر آیت‌الله طالقانی به نمایندگی از ایشان طرحی برای «شوراهای محلی» تهیه کردند که در بیستم اردیبهشت در روزنامۀ اطلاعات به چاپ رسید. در این طرح برای تشکیل شوراها در سطح ده (روستا)، بخش، شهر، شهرستان و استان حدود اختیارات و وظایف در نظر گرفته شده است. همچنین، از عموم مردم خواسته شده که پیشنهادات و انتقادات خود در این خصوص را به دفتر آیت‌الله طالقانی ارسال کنند.
بر اساس این طرح، کدخدا و شهردار مستقیم از سوی شورای ده و شهر انتخاب می‌شوند و انتخاب دیگر مقامات محلی همچون بخشدار، فرماندار و استاندار با پیشنهاد شوراها و تایید مقام بالادستی در دولت انجام می‌گیرد. همچنین، شورای شهرستان حق وضع آیین‌نامه را دربارۀ امور فرهنگی، آموزشی، بهداشتی و دیگر مسائل منطقه‌ای را در چارچوب قوانین مجلس شورای ملی، دارد.

ادامه مطلب

پرتوی از قرآن، جلد ششم؛ تفسیر سورۀ الناس

متن حاضر تفسیر سوره ناس به قلم آیت‌الله طالقانی است که در جلد ششم کتاب «پرتوی از قرآن» آمده است. آیت‌الله طالقانی در تفسیر این سوره به مفهوم پناه بردن به خدا و صفات او پرداخته و در نهایت نیز فضیلت دو سورۀ فلق و ناس را بیان کرده است.
این جلد که تفسیر بخش دوم جزء سی‌ام است، از سوره اعلی تا سوره ناس را در برمی‌گیرد. تفسیر جزء سی‌ام پس از جزء اول قرآن کریم و در مدت حبس در زندان قصر در نیمۀ دوم دهه چهل به نگارش درآمده و پس از آزادی مؤلف، توسط وی ویرایش و منتشر شده است.
این متن، آخرین بخش جلد ششم کتاب پرتوی از قرآن است که در واقع، با تفسیر این سوره کتاب به اتمام می‌رسد. آن‌گونه که در انتهای متن نیز آمده، تفسیر این سوره در روزهای پایانی سال ۱۳۴۷ انجام شده است.
لازم است یادآور شویم کتاب‌های «پرتوی از قرآن» از مهمترین آثار آیت‌الله طالقانی است. او راه رهایی مسلمانان از تفرقه و نیز راه رستگاری انسان را در ناملایمات و گمراهی‌های عصر مدرن بازگشت به قرآن کریم می‌دانست. بنابراین پس از سال‌ها تفسیر شفاهی قرآن بر منبر و در جلسات مختلف، از سال ۱۳۴۱ تصمیم گرفت یک مجموعه تفسیر را به رشته تحریر درآورده و منتشر کند.

ادامه مطلب

درس‌های قرآنی؛ استعانت

این متن از جمله سخنان آیت‌الله طالقانی است که در دهۀ چهل شمسی (از شهریور ۱۳۴۳ الی اردیبهشت ۱۳۴۴) زندان قصر ایراد کرده است. ایشان در این سخنان که در تاریخ هفتم آبان ماه ۱۳۴۳ ایراد شده، با استفاده از مفهوم استعانت کوشیده‌اند پاسخی به اضطراب‌های بشری بدهند.
آیت‌الله طالقانی در زمانی که در زندان به سر می‌برده، به صورت منظم و نیز پراکنده سخنانی در چارچوب درس‌آموزی از قرآن و بهره‌گیری از مضامین آن برای زندگی روزمره انسان‌ها ایراد کرده است که بخش منظم آن در کتاب پرتوی از قرآن به صورت تفسیر قرآن و بخش پراکندۀ آن بعدها ذیل بخش «با قرآن در زندان» در کتاب «درس‌های قرآنی» منتشر شده است. این متن‌ها بر اساس یادداشت‌های شخصی محمدمهدی جعفری از آن سخنرانی‌ها تهیه شده که دربارۀ آن چنین توضیح داده است:
«آنچه در این بخش به نظر خواننده می‌رسد، پس از چهل سال (از ۱۳۴۳/۰۶/۱۹) از دفتری به خط ناخوانای این کمترین استخراج شده است که خودم نیز بعد از چهل سال آنها را به زحمت می‌خواندم و کلمات و جملات را از روی حدس و گمان شخصی به هم ارتباط می‌دادم. لذا این مطالب را نه می‌توان «تقریرات» آیت‌الله طالقانی دانست و نه سخنرانی‌های ضبط شدۀ ایشان به حساب آورد. بلکه برداشت‌هایی است، غالباً نقل به مضمون، از این کمترین که گاه برای تکمیل جمله‌ای و مطلبی از خاطرۀ دچار پیری شده، و احیاناً به فراموشی افتاده، سود جسته‌ام و گاه نیز از منابعی استفاده شده است.»

ادامه مطلب