سلسله سخنرانیهای رادیویی؛ داستان قهوهخانۀ سورات
آیتالله طالقانی در سال ۱۳۲۵ به درخواست اداره تبلیغات وقت، مجموعه مطالبی را برای رادیو ارسال کرد که در قالب سلسله برنامههایی از ۱۹ بهمن ۱۳۲۵ تا ۴ تیر ۱۳۲۶ از این رسانه پخش شد. این مطالب توسط گوینده رادیو خوانده میشدند و طالقانی متن آنها را بعدا در قالب کتاب «گفتارها» نیز منتشر کرد. این برنامهها در روزگاری پخش میشد که عموم متشرعین و روحانیان استفاده از رادیو را دارای اشکال میدانستند.
مطلب حاضر متن یکی از این برنامههاست که بیستم فروردین ۱۳۲۶ پخش شده و طالقانی در باب موضوع فطرت و خداشناسی داستانی را دربارۀ دانشمندی اصفهانی نقل کرده است که به علت کفرگوییهایش به هندوستان تبعید شده است. او این داستان را در برنامه بعدی، بیست و سوم فروردین، نیز ادامه داده و در پایان سخنان خود را با ترجمۀ آیههای ۲۰ و ۲۱ سورۀ بقره به پایان رسانده است.
لازم به ذکر است که «قهوه خانۀ سورات» که در این داستان از آن سخن گفته شده، در اصل نام رمانی از برناردن دوسن پیر (نویسنده فرانسوی قرن هجده میلادی) است که توسط محمدعلی جمالزاده به فارسی ترجمه شده است. در این رمان نیز معتقدان ادیان مختلف با هم بحث میکنند.