این کتاب مجموعه‌ای است از گفتارها و نوشته‌های آیت‌الله طالقانی که از آغاز فعالیت ایشان از سال ۱۳۲۰ در نشریات مختلف به چاپ رسیده و یا در قالب سخنرانی ایراد شده است. کتاب با مروری کوتاه بر زندگی و اندیشه طالقانی آغاز می‌شود و سپس آثار او را در پنج فصل با موضوعات «توحید، طبیعت و تکامل قرآن»، «سیره»، «مقالات تحقیقی، تاریخی و اقتصادی»، «وحدت اسلامی» و «مقالات سیاسی» دسته‌بندی و ارائه می‌کند. عنوان این کتاب برگرفته از سخن علی شریعتی است که گفته بود در سال‌های خفقان پس از کودتای ۲۸ مرداد، تنها طالقانی و مسجد هدایت همچون «مناره‌ای در کویر» نمایان بود.
