سلسله جلسات تفسیر قرآن برای انجمن اسلامی دانشجویان (از ۹ تا ۳۰ بهمن ۱۳۲۶)؛ تفسیر سورۀ بقره، جلسه بیست‌وچهارم تا بیست‌وپنجم: چیستی معجزه

آیت‌الله طالقانی از روزهای ابتدایی تأسیس انجمن اسلامی دانشجویان ارتباط نزدیکی با این تشکل داشت. او از سال ۱۳۲۶ تا سال ۱۳۲۸ با هدف تفسیر قرآن برای دانشجویان جلساتی برگزار کرد و بعد از آن نیز از این دست جلسات برای آنها تشکیل داد.
متن موجود اقتباسی از محتوای دو جلسه سخنرانی طالقانی، در ادامۀ تفسیر سورۀ بقره با موضوع معجزه و یک توضیحیه دربارۀ مباحثش در خصوص معجزه است.
این دو جلسه سخنرانی در شماره‌های مسلسل ۱۹۲ و ۱۹۳ نشریۀ آیین اسلام به چاپ رسیده است. طالقانی در ادامۀ بحث جلسات قبل موضوع چیستی معجزه را پی می‌گیرد. او مطالب متفاوتی به نسبت فضای مذهبی دوران دربارۀ چیستی معجزه ارائه می‌دهد که با مخالفت عده‌ای مواجه می‌شود. در نتیجه، در پایان متن منتشره در شمارۀ مسلسل ۱۹۳ توضیحاتی بیان می‌کند اما گویا باز مخالفت‌ها ادامه می‌یابد، در نتیجه در شمارۀ مسلسل ۱۹۴ بار دیگر توضیحاتی دربارۀ دیدگاهش نسبت چیستی معجزه و اشتباهات پیش آمده، ارائه می‌دهد.
همچنین، انتشار این سخنرانی‌ها بعد از این در نشریۀ آیین اسلام تا اردیبهشت سال بعد آن متوقف می‌شود.
لازم است یادآوری شود که هفته‌نامه آیین اسلام به مدیریت مسئولی نصرت‌الله نوریانی از مهم‌ترین نشریات مذهبی-سیاسی دوره پهلوی دوم محسوب می‌شود که در حد فاصل سال‌های ۱۳۲۳ تا ۱۳۳۴ منتشر می‌شد. همچنین چهار شمارۀ این نشریه نیز پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۸ انتشار یافت. از آیت‌الله طالقانی مقالات و گزارش سخنرانی‌های متعددی در دوره اول انتشار این نشریه دیده می‌شود.

ادامه مطلب

درس‌های قرآنی؛ با قرآن در صحنه (۱۱)

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، از آیت‌الله طالقانی درخواست شد به ارائه تفسیر قرآن در قالب یک برنامه تلویزیونی بپردازد. این برنامه «با قرآن در صحنه» نام گرفت که با اجرای احمد جلالی از چهارم اردیبهشت تا بیست و پنجم مرداد ۱۳۵۸ از سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش می‌شد. طالقانی درباره این برنامه می‌گوید :« هدف ما از این برنامه این است که حال که در صحنه انقلاب اسلامی حاضر شده‌ایم، و هر کدام از ما در جمهوری اسلامی مسوولیتی بر دوش داریم، قرآن را با خود در صحنه داشته باشیم. پرداختن به قرآن و تطبیق مفاهیم آن با زندگی و ملموس کردن آن نه تنها کارساز و موثر است، بلکه ضامن تداوم این نهضت در آینده نیز هست.»
مطلب حاضر، یازدهمین و آخرین قسمت از برنامه «با قرآن در صحنه» است. طالقانی بعد از این جلسه دیگر فرصت ادامه بحث را پیدا نکرد و در کمتر از یک ماه بعد درگذشت. او در این برنامه در ادامۀ تفسیر سورۀ نازعات، ضمن بحث درباره قیامت، به موضوعاتی چون مستبد بر نفس و ضد آن، طغیان علیه خود و دیگری، تفاوت انفاق و ایثار، مقام امام علی (ع) و ماهیت ساعت در روز قیامت پرداخته است.

ادامه مطلب

درس‌های قرآنی؛ با قرآن در صحنه (۱۰)

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، از آیت‌الله طالقانی درخواست شد به ارائه تفسیر قرآن در قالب یک برنامه تلویزیونی بپردازد. این برنامه «با قرآن در صحنه» نام گرفت که با اجرای احمد جلالی از چهارم اردیبهشت تا بیست و پنجم مرداد ۱۳۵۸ از سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش می‌شد. طالقانی درباره این برنامه می‌گوید :« هدف ما از این برنامه این است که حال که در صحنه انقلاب اسلامی حاضر شده‌ایم، و هر کدام از ما در جمهوری اسلامی مسوولیتی بر دوش داریم، قرآن را با خود در صحنه داشته باشیم. پرداختن به قرآن و تطبیق مفاهیم آن با زندگی و ملموس کردن آن نه تنها کارساز و موثر است، بلکه ضامن تداوم این نهضت در آینده نیز هست.»
مطلب حاضر، دهمین قسمت از برنامه « با قرآن در صحنه» است که طالقانی در آن در ادامۀ تفسیر سورۀ نازعات ضمن ارائۀ خلاصه ای از مباحث جلسات قبل، به بحث دربارۀ روز قیامت می پردازد.

ادامه مطلب

درس‌های قرآنی؛ با قرآن در صحنه (۹)

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، از آیت‌الله طالقانی درخواست شد به ارائه تفسیر قرآن در قالب یک برنامه تلویزیونی بپردازد. این برنامه «با قرآن در صحنه» نام گرفت که با اجرای احمد جلالی از چهارم اردیبهشت تا بیست و پنجم مرداد ۱۳۵۸ از سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش می‌شد. طالقانی درباره این برنامه می‌گوید :« هدف ما از این برنامه این است که حال که در صحنه انقلاب اسلامی حاضر شده‌ایم، و هر کدام از ما در جمهوری اسلامی مسوولیتی بر دوش داریم، قرآن را با خود در صحنه داشته باشیم. پرداختن به قرآن و تطبیق مفاهیم آن با زندگی و ملموس کردن آن نه تنها کارساز و موثر است، بلکه ضامن تداوم این نهضت در آینده نیز هست.»
مطلب حاضر، نهمین قسمت از برنامه «با قرآن در صحنه» است که طالقانی در آن، در ادامۀ تفسیر سورۀ نازعات، قرآن را کتاب هدایت معرفی کرده و استدلال کرده است چون انسان اختیار و اراده دارد و می تواند راه خیر را انتخاب کند، به هدایت قرآنی نیازمند است. او بیان این که علم فی نفسه بد نیست تأکید دارد که علم نمی تواند وسیله هدایت بشر باشد و در پایان با ذکر آیات متعددی عدم تضاد قرآن با آموزه های علمی را نشان داده است.

ادامه مطلب

درس‌های قرآنی؛ با قرآن در صحنه (۸)

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، از آیت‌الله طالقانی درخواست شد به ارائه تفسیر قرآن در قالب یک برنامه تلویزیونی بپردازد. این برنامه «با قرآن در صحنه» نام گرفت که با اجرای احمد جلالی از چهارم اردیبهشت تا بیست و پنجم مرداد ۱۳۵۸ از سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش می‌شد. طالقانی درباره این برنامه می‌گوید :« هدف ما از این برنامه این است که حال که در صحنه انقلاب اسلامی حاضر شده‌ایم، و هر کدام از ما در جمهوری اسلامی مسوولیتی بر دوش داریم، قرآن را با خود در صحنه داشته باشیم. پرداختن به قرآن و تطبیق مفاهیم آن با زندگی و ملموس کردن آن نه تنها کارساز و موثر است، بلکه ضامن تداوم این نهضت در آینده نیز هست.»
این مطلب، هشتمین قسمت از برنامه «با قرآن در صحنه» است که طالقانی در آن به ادامۀ تفسیر سورۀ نازعات پرداخته است. او معتقد است که سورۀ نازعات را می‌توان به سه قسمت تقسیم کرد که هر قسمت محتوای خاصی دارد و آهنگ آیات نیز با محتوا متناسب است. آیاتی که طالقانی در این برنامه به آنها پرداخته، مربوط به داستان حضرت موسی (ع) است.

ادامه مطلب

درس‌های قرآنی؛ با قرآن در صحنه (۷)

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، از آیت‌الله طالقانی درخواست شد به ارائه تفسیر قرآن در قالب یک برنامه تلویزیونی بپردازد. این برنامه «با قرآن در صحنه» نام گرفت که با اجرای احمد جلالی از چهارم اردیبهشت تا بیست و پنجم مرداد ۱۳۵۸ از سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش می‌شد. طالقانی درباره این برنامه می‌گوید :« هدف ما از این برنامه این است که حال که در صحنه انقلاب اسلامی حاضر شده‌ایم، و هر کدام از ما در جمهوری اسلامی مسوولیتی بر دوش داریم، قرآن را با خود در صحنه داشته باشیم. پرداختن به قرآن و تطبیق مفاهیم آن با زندگی و ملموس کردن آن نه تنها کارساز و موثر است، بلکه ضامن تداوم این نهضت در آینده نیز هست.»
مطلب حاضر، هفتمین قسمت از برنامه « با قرآن در صحنه» است که طالقانی در آن ضمن رد تفسیر به رأی، بر ضرورت و صحت تفسیر قرآن منطبق با روز تأکید کرده و تفسیر آیات ابتدایی سورۀ نازعات را ادامه داده است. او همچنین در این برنامه از این که تدبیر امور بعد از انقلاب آن گونه که باید به مردم سپرده نشده نیز گلایه کرده و شوراها را به عنوان راهی برای سپردن امور به خود مردم پیشنهاد داده است.

ادامه مطلب

درس‌های قرآنی؛ با قرآن در صحنه (۶)

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، از آیت‌الله طالقانی درخواست شد به ارائه تفسیر قرآن در قالب یک برنامه تلویزیونی بپردازد. این برنامه «با قرآن در صحنه» نام گرفت که با اجرای احمد جلالی از چهارم اردیبهشت تا بیست و پنجم مرداد ۱۳۵۸ از سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش می‌شد. طالقانی درباره این برنامه می‌گوید :« هدف ما از این برنامه این است که حال که در صحنه انقلاب اسلامی حاضر شده‌ایم، و هر کدام از ما در جمهوری اسلامی مسوولیتی بر دوش داریم، قرآن را با خود در صحنه داشته باشیم. پرداختن به قرآن و تطبیق مفاهیم آن با زندگی و ملموس کردن آن نه تنها کارساز و موثر است، بلکه ضامن تداوم این نهضت در آینده نیز هست.»
مطلب حاضر، ششمین قسمت از برنامه«با قرآن در صحنه» است که طالقانی در آن با رد نظریۀ صرفه در موضوع اعجاز قرآن، تاکید کرده است که قرآن بر مبنای «آیات بینات» معجزه به حساب می‌آید و ضمن شرح این موضوع به رد مادیگرایی و ریشه‌های آن نیز پرداخته است.

ادامه مطلب

درس‌های قرآنی؛ با قرآن در صحنه (۳)

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، از آیت‌الله طالقانی درخواست شد به ارائه تفسیر قرآن در قالب یک برنامه تلویزیونی بپردازد. این برنامه «با قرآن در صحنه» نام گرفت که با اجرای احمد جلالی از چهارم اردیبهشت تا بیست و پنجم مرداد ۱۳۵۸ از سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش می‌شد. طالقانی درباره این برنامه می‌گوید :« هدف ما از این برنامه این است که حال که در صحنه انقلاب اسلامی حاضر شده‌ایم، و هر کدام از ما در جمهوری اسلامی مسوولیتی بر دوش داریم، قرآن را با خود در صحنه داشته باشیم. پرداختن به قرآن و تطبیق مفاهیم آن با زندگی و ملموس کردن آن نه تنها کارساز و موثر است، بلکه ضامن تداوم این نهضت در آینده نیز هست.»
مطلب حاضر، سومین قسمت برنامه «با قرآن در صحنه» است که طالقانی در آن به موضوع اعجاز قرآن و مبارزه‌طلبی آن پرداخته و نمونه‌هایی از شکست کسانی که می‌خواستند چیزی مشابه قرآن بیاورند، را ذکر کرده است. او در پایان بر ضرورت بهره‌گیری از قرآن در جریان زندگی تأکید می‌کند.

ادامه مطلب

مسئلۀ ربا در اسلام

این مصاحبه در خرداد ماه ۱۳۵۸ و بعد از اعلام عمومی ملی شدن بانک‌ها توسط دولت موقت، در حاشیه برنامۀ تلویزیونی «با قرآن در صحنه» انجام شده است. احمد جلالی، مجری این برنامه، در این گفت‌وگو با اشاره به ملی‌شدن بانک‌های خصوصی توسط دولت موقت، دربارۀ روش مبارزه با رباخواری از دیدگاه قرآن می‌پرسد که آیت‌الله طالقانی با استناد به آیات قرآن به این پرسش پاسخ می‌دهد.

ادامه مطلب

درس‌های قرآنی؛ با قرآن در صحنه (۲)

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، از آیت‌الله طالقانی درخواست شد به ارائه تفسیر قرآن در قالب یک برنامه تلویزیونی بپردازد. این برنامه «با قرآن در صحنه» نام گرفت که با اجرای احمد جلالی از چهارم اردیبهشت تا بیست و پنجم مرداد ۱۳۵۸ از سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش می‌شد. طالقانی درباره این برنامه می‌گوید :« هدف ما از این برنامه این است که حال که در صحنه انقلاب اسلامی حاضر شده‌ایم، و هر کدام از ما در جمهوری اسلامی مسوولیتی بر دوش داریم، قرآن را با خود در صحنه داشته باشیم. پرداختن به قرآن و تطبیق مفاهیم آن با زندگی و ملموس کردن آن نه تنها کارساز و موثر است، بلکه ضامن تداوم این نهضت در آینده نیز هست.»
مطلب حاضر، دومین قسمت از برنامه «با قرآن در صحنه» است که طالقانی در آن ضمن تفسیر آیاتی مربوط به داستان حضرت موسی(ع) و فرعون، در مورد وعدۀ الهی حاکمیت مستضعفین بر زمین توضیح می‌دهد و از این منظر به موضوع پیروزی انقلاب اسلامی نیز می‌پردازد.

ادامه مطلب

تأکید طالقانی به اهمیت اندیشیدن دربارۀ مسئلۀ فلسطین

آیت‌الله طالقانی در سخنانی که دربارۀ مسئلۀ فلسطین در ۲۵ اردیبهشت ماه سال ۱۳۵۸ در دانشگاه تهران مطرح کرد، پس از تفسیر آیات ابتدایی سوره اسراء، به تحلیل مسائل فلسطین و آیندۀ آن پرداخت. طالقانی اندیشیدن به مسئله مسجدالاقصی و مردم فلسطین را وظیفه هر خداپرستی اعم از مسلمان، مسیحی و یهودی توصیف می کند، چرا که امروز صهیونیسم این مکان مقدس را تنها در تصرف خود می خواهد.

ادامه مطلب

مراسم سومین روز شهادت مطهری

عصر روز پانزدهم اردیبهشت ماه، در سومین روز پس از شهادت آیت‌الله مرتضی مطهری مراسم یادبود آن شهید بزرگوار در حسینیه ارشاد برگزار شد که آیت‌الله طالقانی سخنران این مراسم بود. او درباره شخصیت و روش شهید مطهری و تفاوت و اشتراکش با دکتر علی شریعتی سخن گفت و تأکید کرد که تفاوت در تفسیر قرآن نباید باعث اختلاف شود. سپس با تفسیر سورۀ نازعات، این آیات را با شرایط انقلاب اسلامی ایران تطبیق داد.

ادامه مطلب