۰۵ مرداد

خطبه‌های طالقانی در نماز جمعه اول

آیت‌الله طالقانی به نماز جمعه توجه ویژه داشت و بارها در مسجد هدایت از اهمیت آن سخن گفته بود و پیش از پیروزی انقلاب اسلامی نیز بانی برگزاری نماز جمعه در مسجد جامع نارمک بود. بنابراین شش ماه پس از پیروزی انقلاب اسلامی پیشنهاد کرد سنت نماز جمعه احیاء شود. با موافقت امام خمینی(ره) با این امر، امامان جمعه در سراسر کشور منصوب شدند و طالقانی نیز به عنوان امام جمعه تهران، نمازهای باشکوهی را در دانشگاه تهران با حضور جمع زیادی از مردم اقامه کرد. آخرین نماز جمعه به امامت او نیز در بهشت زهرا برگزار شد.
پنجم مرداد ماه ۱۳۵۸، برابر با دوم ماه رمضان، اولین نماز جمعه به امامت آیت‌الله طالقانی برگزار شد. بر اساس گزارش‌های موجود، بیش از یک میلیون نفر از مردم برای اقامه این نماز حضور یافتند و استقبال به حدی بود که حوالی ساعت ۱۱ صبح، راهیابی به محل برگزاری نماز دشوار شده بود. حضور مسوولان سیاسی و مذهبی کشور و خبرنگاران داخلی و خارجی از اهمیت این رویداد حکایت می‌کرد.
آیت‌الله طالقانی در خطبۀ اول نماز جمعه، ضمن اشارۀ مختصر به تاریخچه برگزاری اولین نماز جمعه در زمان پیامبر اسلام، نماز جمعه را صف به هم پیوسته همه مسلمانان در سراسر جهان خواند و در ادامه با اشاره به ناآرامی‌های کشور، همگان را به وحدت فرامی خواند. او به انتخابات مجلس خبرگان قانون اساسی نیز پرداخت و با انتقاد از کسانی که معتقدند آزادی در انتخابات نیست، حضور همه اقشار و مخالفان را در انتخابات را مورد تأکید قرار داد. طالقانی در خطبه دوم با بیان این که سرنوشت ما به سرنوشت دیگر ملل تحت ستم پیوند خورده است، برای همه این ملت‌ها به خصوص ملت فلسطین آرزوی پیروزی کرد.

ادامه مطلب

۱۶ تیر

هشدار به مردم درباره افزایش اختلاف و تفرقه‌ها

آیت‌الله طالقانی در پیام رادیویی مهمی که در آخرین ماه‌های حیات خود، در تیرماه سال ۱۳۵۸، صادر کرد، نسبت به خطراتِ شرایط و اوضاعی که طی آن هر روز تفرقه و اختلاف تازه‌ای میان گروه‌های همراه انقلاب ظاهر می‌شود، هشدار داد. او همه مردم را به حفظ وحدت دعوت و به آنها توصیه کرد با تکیه بر نقص‌های یکدیگر اختلاف ایجاد نکنند و با موضع‌گیری‌های بیهوده چهره اسلام و این نهضت بزرگ را خراب نکنند.

ادامه مطلب

۰۷ فروردین

پرتوی از قرآن، جلد سوم؛ تفسیر سورۀ آل‌عمران آیات ۸۱ تا ۹۲

متن حاضر تفسیر آیات ۸۱ تا ۹۲ سورۀ آل‌عمران به قلم آیت‌الله طالقانی است که در جلد سوم کتاب «پرتوی از قرآن» آمده است. آیت‌الله طالقانی در تفسیر این آیات دربارۀ اصل میثاق پیامبران و یاری آن توضیح داده و سپس تبعات نپذیرفتن آیینی غیر از اسلام را شرح داده و در نهایت مراتب و ابعاد توبه را بیان کرده است.
اثر حاضر، جلد سوم این مجموعه است که تفسیر آیات ۱ تا ۱۲۰ سوره آل عمران را در برمی‌گیرد. این کتاب در فاصله سال‌های ۱۳۵۳ تا ۱۳۵۴ نگارش یافته است و نخستین بار در سال ۱۳۵۸ پس از وفات طالقانی منتشر شده است. لازم است یادآور شویم کتاب‌های «پرتوی از قرآن» از مهمترین آثار آیت‌الله طالقانی است. او راه رهایی مسلمانان از تفرقه و نیز راه رستگاری انسان را در ناملایمات و گمراهی‌های عصر مدرن بازگشت به قرآن کریم می‌دانست. بنابراین پس از سال‌ها تفسیر شفاهی قرآن بر منبر و در جلسات مختلف، از سال ۱۳۴۱ تصمیم گرفت یک مجموعه تفسیر را به رشته تحریر درآورده و منتشر کند.

ادامه مطلب

۰۵ فروردین

پرتوی از قرآن، جلد سوم؛ تفسیر سورۀ آل‌عمران آیات ۵۲ تا ۶۸

متن حاضر تفسیر آیات ۵۲ تا ۶۸ سورۀ آل‌عمران به قلم آیت‌الله طالقانی است که در جلد سوم کتاب «پرتوی از قرآن» آمده است. آیت‌الله طالقانی در تفسیر این آیات، به چگونگی مصلوب شدن و فوت حضرت عیسی (ع) طبق روایات مختلف اشاره شده و همچنین شرح حادثه نجران و دعوت به مباهله آورده شده و نیز در پایان دربارۀ حقیقت آیین ابراهیم گفته شده است.
اثر حاضر، جلد سوم این مجموعۀ شش جلدی است که تفسیر آیات ۱ تا ۱۲۰ سوره آل عمران را در برمی‌گیرد. این کتاب در فاصلۀ سال‌های ۱۳۵۳ تا ۱۳۵۴ نگارش یافته است و نخستین بار در سال ۱۳۵۸ پس از وفات طالقانی منتشر شده است.
لازم است یادآور شویم کتاب‌های «پرتوی از قرآن» از مهمترین آثار آیت‌الله طالقانی است. او راه رهایی مسلمانان از تفرقه و نیز راه رستگاری انسان را در ناملایمات و گمراهی‌های عصر مدرن بازگشت به قرآن کریم می‌دانست. بنابراین پس از سال‌ها تفسیر شفاهی قرآن بر منبر و در جلسات مختلف، از سال ۱۳۴۱ تصمیم گرفت یک مجموعه تفسیر را به رشته تحریر درآورده و منتشر کند.

ادامه مطلب

۰۱ فروردین

پرتوی از قرآن، جلد سوم؛ تفسیر سورۀ آل‌عمران آیات ۱ تا ۹

متن حاضر تفسیر آیات ۱ تا ۹ سورۀ آل‌عمران به قلم آیت‌الله طالقانی است که در جلد سوم کتاب «پرتوی از قرآن» آمده است. آیت‌الله طالقانی در تفسیر این آیات، مفهوم فرقان، ام‌الکتاب و محکم و متشابه را در خصوص قرآن و نزول آن شرح داده است.
اثر حاضر، جلد سوم مجموعۀ شش جلدی «پرتوی از قرآن» است که تفسیر آیات ۱ تا ۱۲۰ سوره آل عمران را در برمی‌گیرد. این کتاب در فاصله سال‌های ۱۳۵۳ تا ۱۳۵۴ نگارش یافته است و نخستین بار در سال ۱۳۵۸ پس از وفات طالقانی منتشر شده است. لازم است یادآور شویم کتاب‌های «پرتوی از قرآن» از مهمترین آثار آیت‌الله طالقانی است. او راه رهایی مسلمانان از تفرقه و نیز راه رستگاری انسان را در ناملایمات و گمراهی‌های عصر مدرن بازگشت به قرآن کریم می‌دانست. بنابراین پس از سال‌ها تفسیر شفاهی قرآن بر منبر و در جلسات مختلف، از سال ۱۳۴۱ تصمیم گرفت یک مجموعه تفسیر را به رشته تحریر درآورده و منتشر کند.

ادامه مطلب

۲۹ اسفند

درس‌های قرآنی؛ تفسیر سورۀ حمد

آیت الله طالقانی در سال ۱۳۵۲ یعنی بعد از بازگشت از تبعید به شهرستان بافت ، به درخواست خانواده سلسله جلسات تفسیر قرآن را برای آنها برگزار کرد. او در این جلسات به ترتیب سوره‌های قرآن پیش می‌رفت و بعد از تفسیر سورۀ حمد به تفسیر سورۀ بقره پرداخت و در هفت جلسه آیات یک تا ۳۹ این سوره را تفسیر کرد. اما یک سال و نیم بعد از پایان تبعید ، در دوم آذر ۱۳۵۴ مجدداً دستگیر و به این ترتیب جلسات تفسیر قرآن متوقف شد.
مطلب حاضر، قسمت اول این سلسله جلسات است که به تفسیر سورۀ حمد اختصاص دارد. طالقانی در ضمن تفسیر سورۀ حمد، به مسئلۀ «تکامل» نیز می‌پردازد و توضیحات مفصلی حول نظریۀ تکامل داروین ارائه و جنبه‌های قابل پذیرش و غیر قابل پذیرش آن را کالبدشکافی کرده‌ است. او همچنین در تکمیل مبحث تکامل، آیات ۴۵ و۴۶ سورۀ نور دربارۀ تکامل خلقت و آیات ۳۸و۳۹ سورۀ بقره را که مربوط به خلقت حضرت آدم(ع) است، نیز تفسیر کرده است.

ادامه مطلب

۲۹ اسفند

درس‌های قرآنی؛ تفسیر آیات ابتدایی سورۀ بقره

آیت الله طالقانی در سال ۱۳۵۲ یعنی بعد از بازگشت از تبعید به شهرستان بافت، به درخواست خانواده سلسله جلسات تفسیر قرآن را برای آنها برگزار کرد. او در این جلسات به ترتیب سوره‌های قرآن پیش می‌رفت و بعد از تفسیر سورۀ حمد به تفسیر سورۀ بقره پرداخت و در هفت جلسه آیات یک تا ۳۹ این سوره را تفسیر کرد. اما یک سال و نیم بعد از پایان تبعید ، در دوم آذر ۱۳۵۴ مجدداً دستگیر و به این ترتیب جلسات تفسیر قرآن متوقف شد.
مطلب حاضر، تفسیر آیات یک تا ۳۹ سوره بقره است. طالقانی در تفسیر آیات اول تا سوم این سوره، موضوع نیاز انسان به هدایت علیرغم برخورداری از عقل و گسترش علم را مطرح می کند.آیات چهار تا هفت به موضوع ایمان و تکامل نگرش ایمانی در یقین به آخرت اختصاص دارد. طالقانی در تفسیر آیات هشت الی ده با اشاره به تقسیم بندی سه‌گانه انسان ها از نظر اعتقاد به وحی به تفصیل دربارۀ گروه سوم که همان منافقان باشند، سخن می‌گوید و در جلسات بعدی، در تفسیر آیات نه الی یازده همچنان به بحث دربارۀ «منافق» می پردازد و جلسه پنجم نیز بررسی دو مثل قرآنی درباره منافقین است. در ادامه، توصیف قرآن از فاسقان آمده و بحث پایانی این جلسات،داستان خلقت حضرت آدم و هبوط اوست. لازم به ذکر است که در متن حاضر تفسیر آیات ۲۱ تا ۲۵ و نیز آیه ۳۴ سوره بقره موجود نیست.

ادامه مطلب

۲۰ آذر

سخنرانی عید فطر ۱۳۴۸

آیت‌الله طالقانی در خطبه نماز عید فطر سال ۱۳۴۸ که در مسجد هدایت ایراد کرد، ابتدا به بحث فطرت پرداخت و با بیان این که انسان‌ها فطرتاً موحد هستند و اختلاف بعد از آن ایجاد می‌شود که عقل اکتسابی جای عقل فطری را می‌گیرد، رسالت پیامبران را بشارت و انذار به پیامدهای عمل دانست. او همچنین، بر حاکمیت کتاب خدا به جای حاکمیت فرد تأکید کرد و گفت کسانی که فقط به رساله عمل می‌کنند، دین را نفهمیده‌اند، چرا که اصل دین حرکت به سمت حاکمیت کتاب است.
سپس طالقانی به وضعیت فلسطین و آوارگان فلسطینی اشاره کرد و کمک به مسلمان را امری فرامرزی دانست. در آن مقطع (خرداد ۱۳۴۸ ، ژوئن ۱۹۶۹) درگیری‌های در فلسطین افزایش یافته و به موج آوارگی فلسطینی‌ها که از ۱۹۶۷ و پس از جنگ ۶ روزه آغاز شد، دامن زده بود. بنابراین طالقانی با تأکید بر لزوم کمک به آوارگان فلسطینی، بعد از این سخنرانی، فطریۀ خود را به فلسطینیان اختصاص داد و گروهی از مردم هم در این عمل از او پیروی کردند.

ادامه مطلب

۱۲ مرداد

پرتوی از قرآن، جلد دوم؛ تفسیر سورۀ بقره، آیات ۱۷۲ تا ۱۷۷

متن حاضر تفسیر آیات ۱۷۲ تا ۱۷۷ سوره بقره به قلم آیت‌الله طالقانی است که در جلد دوم کتاب «پرتوی از قرآن» آمده است. آیت‌الله طالقانی در تفسیر این آیات به شرح آیات تشریع حلال و حرام خوراکی می‌پردازد و می‌کوشد نسبت این احکام را با وضع انسان و اثر وضعیِ سرپیچی از این احکام توضیح دهد.
اثر حاضر، جلد دوم این مجموعه است که تفسیر جزء دوم قرآن کریم (آیات ۱۴۳ تا پایان سوره بقره) را در برمی‌گیرد. این جلد پس از تفسیر جزء سی‌ام به رشتۀ تحریر درآمده و نخستین بار در فاصله سال‌های ۱۳۴۶ تا ۱۳۴۸ به چاپ رسیده است.
لازم است یادآور شویم کتاب‌های «پرتوی از قرآن» از مهمترین آثار آیت‌الله طالقانی است. او راه رهایی مسلمانان از تفرقه و نیز راه رستگاری انسان را در ناملایمات و گمراهی‌های عصر مدرن بازگشت به قرآن کریم می‌دانست. بنابراین پس از سال‌ها تفسیر شفاهی قرآن بر منبر و در جلسات مختلف، از سال ۱۳۴۱ تصمیم گرفت یک مجموعه تفسیر را به رشته تحریر درآورده و منتشر کند.

ادامه مطلب

۱۱ مرداد

پرتوی از قرآن، جلد دوم؛ تفسیر سورۀ بقره، آیات ۱۶۵ تا ۱۷۱

متن حاضر تفسیر آیات ۱۶۵ تا ۱۷۱ سوره بقره به قلم آیت‌الله طالقانی است که در جلد دوم کتاب «پرتوی از قرآن» آمده است. آیت‌الله طالقانی در تفسیر این آیات به موضوع شریک گرفتن برای خدا می‌پردازد و بر روشن شدن خطای کسانی که تابع شرک بودند در روز قیامت تأکید می‌کند.
اثر حاضر، جلد دوم این مجموعه است که تفسیر جزء دوم قرآن کریم (آیات ۱۴۳ تا پایان سوره بقره) را در برمی‌گیرد. این جلد پس از تفسیر جزء سی‌ام به رشتۀ تحریر درآمده و نخستین بار در فاصله سال‌های ۱۳۴۶ تا ۱۳۴۸ به چاپ رسیده است.
لازم است یادآور شویم کتاب‌های «پرتوی از قرآن» از مهمترین آثار آیت‌الله طالقانی است. او راه رهایی مسلمانان از تفرقه و نیز راه رستگاری انسان را در ناملایمات و گمراهی‌های عصر مدرن بازگشت به قرآن کریم می‌دانست. بنابراین پس از سال‌ها تفسیر شفاهی قرآن بر منبر و در جلسات مختلف، از سال ۱۳۴۱ تصمیم گرفت یک مجموعه تفسیر را به رشته تحریر درآورده و منتشر کند.

ادامه مطلب

۱۰ مرداد

پرتوی از قرآن، جلد دوم؛ تفسیر سورۀ بقره، آیات ۱۵۹ تا ۱۶۴

متن حاضر تفسیر آیات ۱۵۹ تا ۱۶۴ سوره بقره به قلم آیت‌الله طالقانی است که در جلد دوم کتاب «پرتوی از قرآن» آمده است. آیت‌الله طالقانی در تفسیر این آیات به موضوع کتمان بینات و عاقبت کتمان‌کنندگان می‌پردازد و در اینجا از اهمیت توبه و توجه به نشانه‌های توحیدی طبیعت سخن می‌گوید.
اثر حاضر، جلد دوم این مجموعه است که تفسیر جزء دوم قرآن کریم (آیات ۱۴۳ تا پایان سوره بقره) را در برمی‌گیرد. این جلد پس از تفسیر جزء سی‌ام به رشتۀ تحریر درآمده و نخستین بار در فاصله سال‌های ۱۳۴۶ تا ۱۳۴۸ به چاپ رسیده است.
لازم است یادآور شویم کتاب‌های «پرتوی از قرآن» از مهمترین آثار آیت‌الله طالقانی است. او راه رهایی مسلمانان از تفرقه و نیز راه رستگاری انسان را در ناملایمات و گمراهی‌های عصر مدرن بازگشت به قرآن کریم می‌دانست. بنابراین پس از سال‌ها تفسیر شفاهی قرآن بر منبر و در جلسات مختلف، از سال ۱۳۴۱ تصمیم گرفت یک مجموعه تفسیر را به رشته تحریر درآورده و منتشر کند.

ادامه مطلب

۱۷ اردیبهشت

درس‌های قرآنی؛ واقعۀ بزرگ تاریخی عاشورا (مجموعه هفت سخنرانی)

آیت‌الله طالقانی زمانی که در زندان به سر می‌برده، به صورت منظم و نیز پراکنده سخنانی پیرامون درس‌آموزی از قرآن و بهره‌گیری از مضامین آن برای زندگی ایراد کرده است که بخش منظم آن در کتاب «پرتوی از قرآن» به صورت تفسیر قرآن و بخش پراکندۀ آن بعدها در بخش «با قرآن در زندان» در کتاب «درس‌های قرآنی» منتشر شده است. بخش اخیر بر اساس یادداشت‌های شخصی محمدمهدی جعفری، از یاران و همراهان طالقانی در زندان، از آن سخنرانی‌ها تهیه شده است و از ۱۹ شهریور ۱۳۴۳ تا ۲۳ اردیبهشت ۱۳۴۴ را در بر می‌گیرد. جعفری در این باره می‌نویسد: «این مطالب را نه می‌توان تقریرات آیت‌الله طالقانی دانست و نه سخنرانی‌های ضبط شدۀ ایشان به حساب آورد. بلکه برداشت‌هایی است، غالباً نقل به مضمون، از این کمترین که گاه برای تکمیل جمله‌ای و مطلبی از خاطرۀ دچار پیری شده و احیاناً به فراموشی افتاده، سود جسته‌ام و گاه نیز از منابعی استفاده شده است.»
مطلب حاضر متن سلسله سخنرانی‌های آیت‌الله طالقانی در دهۀ اول محرم در زندان قصر است که در هفت جلسه، از هفدهم اردیبهشت ۱۳۴۴ (برابر با پنجم محرم) تا بیست و سوم اردیبهشت ۱۳۴۴ (برابر با یازدهم محرم) درباره واقعه عاشورا ایراد شده است.

ادامه مطلب