به سوی خدا می‌رویم؛ مناظرۀ امام صادق (ع) و ابن ابی العوجا

متن حاضر بخش دوم کتاب «به سوی خدا می‌رویم» نوشتۀ آیت‌الله طالقانی است. طالقانی در این بخش از کتاب با ارجاع به گفتگویی بین امام صادق (ع) و ابن ابی العوجا دربارۀ حج، در خصوص دوگانه الحاد و توحید بحث می‌کند.
لازم به یادآوری است که این کتاب حاصل سفر حج آیت‌الله طالقانی در تابستان سال ۱۳۳۱ است. او در این سفر یادداشت‌هایی می‌نویسد که یک سال بعد به صورت کتاب منتشر می‌شود. کتاب با شرح ماجرای ساخته شدن خانه خدا با استناد به آیات قرآن کریم، آغاز شده و در ادامه پس از توضیحاتی درباره آداب حج، سفرنامه حج آیت‌الله طالقانی آمده است. نویسنده در شرح سفر خود، به فراخور رویدادها گاهی به حوادث تاریخ اسلام نیز می‌پردازد و در مواردی فلسفه اعمال حج را توضیح می‌دهد.

ادامه مطلب

سلسله جلسات تفسیر قرآن برای انجمن اسلامی دانشجویان (از ۲۰ آذر تا ۴ دی ۱۳۲۶)؛ تفسیر سورۀ بقره، جلسه هفدهم تا نوزدهم: یهودیان مدینه

آیت‌الله طالقانی از روزهای ابتدایی تأسیس انجمن اسلامی دانشجویان ارتباط نزدیکی با این تشکل داشت. او از سال ۱۳۲۶ تا سال ۱۳۲۸ با هدف تفسیر قرآن برای دانشجویان جلساتی برگزار کرد و بعد از آن نیز از این دست جلسات برای آنها تشکیل داد.
متن موجود اقتباسی از محتوای جلسۀ هفدهم تا نوزدهم این سلسله سخنرانی است که در شماره‌های مسلسل ۱۸۵ تا ۱۸۷ نشریۀ آیین اسلام در همان ایام به چاپ رسیده است. طالقانی در این سه جلسه دربارۀ نوع ارتباطی که یهودیان با دین اسلام و جامعۀ اسلامی در مدینه برقرار کردند، صحبت می‌کند.
طالقانی در جلسۀ هجدهم بر اساس تفسیر آیات قرآن به موضوع هدایت‌شدگان و آنها که از هدایت و دین بیزارند، می‌پردازد و سپس، دربارۀ یهودیان در زمان ظهور اسلام بحث می‌کند. او می‌گوید که چون در کتاب یهودیان وعدۀ ظهور پیامبری داده شده بود، گروهی از آنها برای کشف پیامبر جدید به سمت یثرب مهاجرت کرده بودند و قرآن نیز با یادآوری داستان موسی و قوم یهود به آنها کوشیده که آنها را به اسلام دعوت کند.
لازم است یادآوری شود که هفته‌نامه آیین اسلام به مدیریت مسئولی نصرت‌الله نوریانی از مهم‌ترین نشریات مذهبی-سیاسی دوره پهلوی دوم محسوب می‌شود که در حد فاصل سال‌های ۱۳۲۳ تا ۱۳۳۴ منتشر می‌شد. همچنین چهار شمارۀ این نشریه نیز پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۸ انتشار یافت. از آیت‌الله طالقانی مقالات و گزارش سخنرانی‌های متعددی در دوره اول انتشار این نشریه دیده می‌شود.

ادامه مطلب

سلسله سخنرانی‌های رادیویی؛ داستان دوست دانشجو

آیت‌الله طالقانی در سال ۱۳۲۵ به درخواست اداره تبلیغات وقت، مجموعه مطالبی را برای رادیو ارسال کرد که در قالب سلسله برنامه‌هایی از ۱۹ بهمن ۱۳۲۵ تا ۴ تیر ۱۳۲۶ از این رسانه پخش شد. این مطالب توسط گوینده رادیو خوانده می‌شدند و طالقانی متن آنها را بعداً در قالب کتاب «گفتارها» نیز منتشر کرد. این برنامه‌ها در روزگاری پخش می‌شد که عموم متشرعین و روحانیان استفاده از رادیو را دارای اشکال می‌دانستند.
مطلب حاضر، متن برنامه‌هایی است که از سوم اردیبهشت تا دهم خرداد ۱۳۲۶ در یازده جلسه منتشر شده است. طالقانی در قالب گفت‌وگوی یک روحانی با فردی که او را دوست دانشجو خطاب می‌کند، به بحث دربارۀ خداشناسی پرداخته است و روحانی به شبهات و سؤالات دانشجو دربارۀ این موضوع پاسخ می‌دهد.
لازم به ذکر است جلساتی که در خلال این گفت‌و گو به موضوعاتی دیگر، غیر از خداشناسی، پرداخته شده از این متن جدا شده و به صورت مستقل در سایت ارائه شده است.

ادامه مطلب

سلسله سخنرانی‌های رادیویی؛ عید نوروز

آیت‌الله طالقانی در سال ۱۳۲۵ به درخواست اداره تبلیغات وقت، مجموعه مطالبی را برای رادیو ارسال کرد که در قالب سلسله برنامه‌هایی از ۱۹ بهمن ۱۳۲۵ تا ۴ تیر ۱۳۲۶ از این رسانه پخش شد. این مطالب توسط گوینده رادیو خوانده می‌شدند و طالقانی متن آن‌ها را بعدا در قالب کتاب «گفتارها» نیز منتشر کرد. این برنامه‌ها در روزگاری پخش می‌شد که عموم متشرعین و روحانیان استفاده از رادیو را دارای اشکال می‌دانستند.
مطلب حاضر متن یکی از این برنامه‌هاست که در سوم فروردین ۱۳۲۶ منتشر شده است. آیت‌الله طالقانی در این مطلب، به مناسبت عید نوروز، به تغییراتی که در سبک زندگی و فرهنگ مردم ایران با ورود اسلام ایجاد شد، اشاره کرده است. او عید نوروز را یکی از رسوم حسنه ایران باستان برمی‌شمرد که اسلام سنت‌های پسندیدۀ آن را حفظ و رسوم ناپسندش را حذف کرد.

ادامه مطلب